Türkiyə ilə Özbəkistan arasında 5 milyard dollar dəyərində yeni ticarət marşrutu
Türkiyə ilə Özbəkistan arasında ticarət əlaqələri yeni addımlarla inkişaf edərkən, keçən il 3 milyard dolları keçən ticarət həcminin ilk mərhələdə 5 milyard dollara, daha sonra isə 10 milyard dollara yüksəldilməsi istiqamətində qiymətləndirmələr aparılır.
Türkiyə ilə Özbəkistan arasında 5 milyard dollar dəyərində yeni ticarət marşrutu
Türkiyə 2023-cü ilin sonuna Özbəkistanın 4-cü ən böyük ticarət tərəfdaşıdır.
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Özbəkistan Prezidenti Şövkət Mirziyoyevin sədrliyi ilə bu il Ankarada keçirilməsi planlaşdırılan Yüksək Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurasının iclası ilə iki ölkə arasında əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi hədəflənib.
Diqqətəlayiq haldır ki, son vaxtlar atılan addımlar ikitərəfli ticarət əlaqələrinin artmasında özünü göstərir. 2017-2023-cü illərdə beynəlxalq xarici ticarətlə məşğul olan şirkətlərin sayı 144 faiz artıb. Ötən ilin sonuna olan məlumata görə, Özbəkistanda Türkiyədən 5 min 706 şirkət ixrac, 707 şirkət idxalçı olub.
Şirkətlərin artması ilə xarici ticarət həcminin artması da məlumatlarda əksini tapıb. 2019-cu ildə Türkiyədən Özbəkistana 1 milyard 232,1 milyon dollarlıq məhsul ixrac edildiyi halda, 2020-ci ildə bu məbləğ 1 milyard 154,1 milyon dollara çatıb. İxrac 2021-ci ildə bir əvvəlki ilə görə yüzdə 59,6 artaraq 1 milyard 841,6 milyon dollara çatıb.
2022-ci ildə Türkiyədən Özbəkistana 1 milyard 877,5 milyon dollarlıq məhsul ixrac edildiyi halda, ötən il bu məbləğ 1 milyard 871,3 milyon dollar olub.
Ticarətdə 5 milyard dollarlıq yeni marşrut
Türkiyənin Özbəkistandan idxalı sözügedən 5 illik dövr ərzində dəyişib. İdxal 2019-cu ildəki 1 milyard 140,2 milyon dollardan 2020-ci ildə 970 milyon dollara qədər azalıb. Sonrakı il idxal 1 milyard 800 milyon dollara yüksəldi. Türkiyənin ölkədən idxalı 2022-ci ildə 1 milyard 682,5 milyon dollar, keçən il isə 1 milyard 209,2 milyon dollar olaraq qeydə alınıb.
Beləliklə, iki ölkə arasında ticarət həcmi nəhayət 3 milyard 80,5 milyon dollara çatıb. İlk mərhələdə Türkiyə ilə Özbəkistan arasındakı xarici ticarət həcminin 5 milyard dollara çatdırılması hədəflənir.
İxracda maşınqayırma, idxalda mis məmulatları önə çıxır
Türkiyənin ölkəyə ixrac etdiyi məhsullar arasında maşınlar, mexaniki cihazlar, alətlər və onların hissələri və aksesuarları keçən il 540,1 milyon dollarla birinci yerdədir.
Bu məhsulları 131,4 milyon dollarla elektrik maşın və cihazları və onların hissələri, hissələri və aksesuarları, 117 milyon dollarla plastik və məmulatlar, 88,5 milyon dollarla isə boyalar, piqmentlər, laklar, pastalar və mürəkkəblər izlədi.
Özbəkistandan əsasən mis və mis məmulatları gətirilirdi. Ötən il bu məhsullardan 473,6 milyon dollar idxal edilib. Sözügedən məhsulu 340,3 milyon dollarla pambıq, pambıq iplik və pambıq toxuculuq məhsulları izlədi.
Ötən il Özbəkistana yatırılan xarici investisiyaların 6,4 faizi Türkiyədən olub. Ötən ilki investisiyalara görə Türkiyə Çin, Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanından sonra ölkəyə ən böyük sərmayə qoyan ölkədir.
“1900 türk şirkəti Özbəkistanda fəaliyyət göstərir”
DEİK Türkiyə-Özbəkistan İş Şurasının sədri Özgür Onur Özgüven iki ölkə arasındakı əlaqələrə dair bir qiymətləndirmə etdi.
Şevket Mirziyoyevin Özbəkistan prezidenti olduqdan sonra ölkənin qapılarını dünyaya açdığını ifadə edən Özgüven, "Əvvəllər siyasi və iqtisadi əlaqələrimiz çox yaxşı deyildi. Bundan sonra prezidentimiz Rəcəb Tayyib Ərdoğan yaxşı dialoq qurduqda. , ölkə xalqı Türkiyəyə isti münasibət bəslədi”. dedi.
Ticarət həcminin artmasına diqqət çəkən Özgüven, həcmdə pik gördükdən sonra Özbəkistanın gömrük razılaşmaları ilə bağlı Çin və Rusiyaya görə azalma olduğunu açıqlayıb.
İki ölkə arasında Yüksək Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurasının 3-cü iclasının keçiriləcəyini bildirən Özgüven, "Ümid edirik ki, burada alınacaq qərarlar ticarət həcmini yaxşılaşdıracaq" dedi. dedi.
Türkiyə ilə Özbəkistan arasındakı ticarət həcmi hədəfi haqqında məlumat verən Özgüven, "Birinci mərhələdə 5 milyard dollar, ikinci mərhələdə isə 10 milyard dollarlıq xarici ticarət hədəfi var. Özbəkistanın gömrük razılaşmalarından doğan müxtəlif maneələr olsa da, xarici ticarətin həyata keçirilməsi üçün 2007-ci ildə 2000-ci il 2018-ci ildə Türkiyə ilə Özbəkistan arasında ticarət dövriyyəsi ilə bağlı hədəflər var. Biz bunları aşsaq, ticarət həcminin artacağını düşünürük”. fikrini bildirdi.
Özgüven Türkiyənin Özbəkistandakı investisiyaları ilə bağlı bunları da qeyd edib:
"Özbəkistanda qeydiyyatdan keçmiş 1900 türk şirkəti fəaliyyət göstərir. Onların sərmayələri təxminən 1,7 milyard dollardır. Bundan başqa, türk podratçılar tərəfindən həyata keçirilən layihələr hazırda 7,2 milyard dollar səviyyəsindədir. Bu layihələr ümumiyyətlə infrastruktur və üst quruluşdur, lakin əksəriyyəti bunlar üst quruluşdur”.
