Yeni araşdırmalar göstərir ki, varlı insanlar daha az maddi vəziyyətə malik olanlara nisbətən genetik olaraq daha yüksək xərçəng riskinə malikdirlər.
Turkustan.az xəbər verir ki, Finlandiyanın Helsinki Universitetində aparılan araşdırmada sosial-iqtisadi vəziyyətlə xəstəliklər arasındakı əlaqə araşdırılıb.
Tədqiqatlar göstərir ki, maddi cəhətdən yaxşı olan insanlar da döş, prostat və digər xərçəng növləri üçün yüksək genetik risk altındadırlar.
Mütəxəssislərin fikrincə, əksinə, daha az imkanlı insanlar genetik olaraq diabet və artrit, həmçinin depressiya, alkoqolizm və ağciyər xərçənginə daha çox həssasdırlar.
Universitetin Finlandiya Molekulyar Tibb İnstitutundan (FIMM) tədqiqat rəhbəri Dr. Fiona Hagenbeek, ilkin nəticələrin bəzi xəstəliklər üçün skrininq protokollarına genetik əsaslı xəstəlik riskini ölçmək üçün istifadə edilən poligen risk skorlarının əlavə edilməsinə səbəb ola biləcəyini söyləyib.
Dr. "Poligenik skorların xəstəlik riskinə təsirinin kontekstdən asılı olduğunu başa düşmək daha səviyyəli skrininq protokollarına səbəb ola bilər" dedi.
"Məsələn, gələcəkdə döş xərçəngi üçün skrininq protokolları yüksək genetik riski və təhsili olan qadınların genetik riski aşağı olan və ya aşağı təhsilli qadınlara nisbətən daha tez və ya tez-tez yoxlanılmasını təmin etmək üçün uyğunlaşdırıla bilər" dedi.
Araşdırma aparmaq üçün Dr. Hagenbeek komandası 35-80 yaş arası təxminən 280.000 Finlinin genomik, sosial-iqtisadi vəziyyəti və sağlamlıq məlumatları toplayıb.
Əvvəlki araşdırmalar, tədqiqatçıların bu dəfə tapdıqları kimi riskdə bəzi fərqlərin olduğunu göstərdi.
Bununla belə, bu tədqiqat yüksək gəlirli ölkələrdə yayılmış 19 xəstəlik arasındakı əlaqəni araşdıran ilk tədqiqat kimi təqdim edilib.
Dr. "Klinik riskin proqnozlaşdırılması modellərinin əksəriyyəti bioloji cins və yaş kimi əsas demoqrafik məlumatları ehtiva edir və xəstəliyin kişilər və qadınlar arasında fərqli olduğunu və yaşdan asılı olduğunu qəbul edir" dedi Hagenbeek.
"Bu cür kontekstin genetik məlumatın səhiyyə xidmətinə daxil edilməsində də vacib olduğunu qəbul etmək mühüm ilk addımdır. Amma indi biz göstərə bilərik ki, xəstəlik riskinin genetik proqnozu həm də fərdin sosial-iqtisadi fonundan asılıdır."
"Beləliklə, genetik məlumatımız həyatımız boyu dəyişməsə də, genetikanın xəstəlik riskinə təsiri yaşlandıqca və ya şərtlərimiz dəyişdikcə dəyişir" dedi.
Tədqiqatçılar qeyd etdilər ki, xüsusi peşələr və xəstəlik riski arasındakı əlaqəni tam başa düşmək üçün daha çox araşdırma aparıla bilər. Onlar həmçinin bildirdilər ki, aşağı gəlirli ölkələrdə də araşdırmalar aparılmalıdır.
Araşdırmanın nəticələri bu gün Almaniyanın Berlin şəhərində Avropa İnsan Genetikası Cəmiyyətinin illik konfransında təqdim olunacaq.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
