Ərdoğan, "Bölgəmizdə terror dövləti qura biləcəklərini düşünənlər üçün bu, böyük bir arzudur və heç vaxt gerçəkləşməyəcək", -deyib. Bizimyol.info "AA"ya istinadən xəbər verir ki, Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan “Newsweek” jurnalının suallarını cavablandırıb. Həssas bir dövrdə ABŞ-ın paytaxtı Vaşinqtonda keçirilən NATO Zirvə toplantısında Alyansın ikinci ən böyük hərbi gücü olan Türkiyə adına hansı mesajlar verdiyini soruşduqda Ərdoğan Türkiyənin NATO-nun mühüm üzvü olduğunu xatırladıb. Alyansın əməliyyatlarına və missiyalarına fəal şəkildə qatqı təmin edildiyini söyləyib. Ərdoğan bəyan edib ki, Türkiyənin əsas məqsədi NATO müttəfiqləri ilə həmrəyliyi gücləndirmək, bölgəni və dünyanı təhdid edən problemlərə sağlam düşüncə ilə davamlı həll yolları tapmaqdır. Dəyişən dünyada “hər gün yeni problemlər ortaya çıxır” kimi qiymətləndirməni edən Ərdoğan, NATO-nun bu səbəbdən hazırlıqlı, qətiyyətli və güclü olması lazım olduğuna inandıqlarını dilə gətirib. Ərdoğan NATO toplantılarında terrorun ən kritik qlobal problemlərdən biri olduğunun vurğulandığını bildirib və belə davam edib: “Biz ayrı-seçkilik olmadan terror təşkilatlarına qarşı mübarizə missiyasını öz üzərinə götürən və bunu meydanda açıq şəkildə nümayiş etdirən bir ölkəyik. Bizim müttəfiqlərimizdən əsas gözləntimiz odur ki, onlar da terrorla mübarizədə oxşar yanaşmanı mənimsəsinlər. Təəssüf ki, indiyədək müttəfiqlərimizdən gözlənilən səviyyədə dəstək və həmrəylik almamışıq”. Sözügedən vəziyyətin dözülə bilməyəcəyinə diqqət çəkən Ərdoğan: “Türkiyənin milli təhlükəsizliyinə təhdid yaradan terror təşkilatlarının rəhbərlərini qanuni aktor kimi qəbul etmək müttəfiqlik ruhu ilə üst-üstə düşmür”, - deyib. Prezident Ərdoğan qeyd edib ki, Türkiyə bu və buna bənzər təhlükəsizlik risklərinə kompleks yanaşma nümayiş etdirir: “Biz təkcə öz təhlükəsizliyimizə deyil, həm də müttəfiqlərimizin təhlükəsizliyinə xidmət edən davamlı həllər təqdim edirik”, - deyə bildirib. Türkiyənin bəzi problemləri görməzlikdən gələrək, tək bir məsələyə diqqət yetirməklə səhv etmədiyinə işarə edən Ərdoğan, regionda və dünyada yaşanan problemlərə subyektiv və qısamüddətli maraqlardan çox prinsiplər əsasında yanaşmağın daha yaxşı olacağını qeyd edib. “Rusiya-Ukrayna müharibəsi - Bizim mövqeyimiz yalnız sülh tərəfdarıdır” Prezident Ərdoğan NATO ilə Rusiya arasında “birbaşa münaqişə potensialı” ilə bağlı suala cavabında xatırladıb ki, Türkiyə əvvəldən bu müharibənin tərəfi olmayacağını bəyan edib. Ərdoğan: "Bizim mövqeyimiz yalnız sülh tərəfdarıdır. Həll yolu daha çox qan tökülməsi və iztirab deyil, dialoq yolu ilə əldə edilən daimi sülhdür", - deyib. Vəziyyətin Ukraynaya xeyirdən çox zərər verdiyini və Türkiyənin sülhə yaxınlaşmaq üçün hər iki ölkə ilə dialoqu olduğunu bildirən Ərdoğan, belə davam etdi: “Antalya və İstanbulda tərəfləri bir araya gətirməklə, problemlərin həlli üçün kritik dialoq yolunun yaradılmasına kömək etdik. Qara Dəniz Taxıl Təşəbbüsü və oradan həyata keçirdiyimiz taxıl daşımaları iqtisadi və logistik fəaliyyətdən daha çox şey idi. Bu müharibəni yalnız bir tərəfin qələbəsi və ya məğlubiyyəti ilə məhdudlaşdırmağın həll yolu olduğuna inanmırıq. Biz həll yolunun dialoq və diplomatiyada olduğuna inanırıq”. Ərdoğan qan tökülməsinin, yaşayış məntəqələrinin dağıdılmasının daimi sülh gətirməyəcəyini vurğulayıb: “NATO ilə Rusiya arasında birbaşa münaqişə ehtimalı, şübhəsiz ki, narahatlıq doğurur. Bu nəticəyə gətirib çıxara biləcək hər hansı addımlardan şüurlu şəkildə çəkinmək lazımdır. Məsələyə həll yönümlü və ölçülüb-biçilmiş yanaşma ilə davranmağı məqsədəuyğun hesab edirik”, - deyib. "Biz NATO ölkəsiyik. Milli təhlükəsizliyimizə təhdid bütün NATO ölkələri, xüsusilə ABŞ üçün təhlükədir" Ərdoğan “Suriya, Liviya və hətta Ukraynada müəyyən dərəcədə qarşıdurmaların əks tərəfində olmasına baxmayaraq, Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə diplomatiyası ilə bağlı” sualına belə cavab verib: “Biz qeyd etdiyiniz bütün regionlarda prinsipial yanaşmanın tərəfdarıyıq. Problemlərə gizli gündəmlərdən və emosional reaksiyalardan irəli gələn prinsiplərlə deyil, səmimi və real yol xəritələri ilə yanaşırıq. Doğru və yanlışı yüksək səslə dilə gətirərək irəliləyirik. İncə proseslərə sakit yanaşmadan onları irəli aparmaq mümkün deyil”. Ərdoğan bildirib ki, Türkiyə problemlərə qərəzlərin köləsi olan siyasətlə deyil, həll yollarını vurğulayan perspektivlə yanaşır. "Təbii ki, biz hər şeydə cənab Putinlə razılaşmırıq. Amma biz məsələləri öz aramızda müzakirə edib, onların həlli yolları ilə bağlı təfərrüatlara girə bilərik", - deyib. Ərdoğan ABŞ prezidenti Co Baydenlə ABŞ-Türkiyə münasibətlərindəki sanksiyalar, FETÖ və insan haqları kimi müxtəlif mövzularda münasibəti ilə bağlı sualı belə cavablandırıb: “Əvvəla, ABŞ-da FETÖ liderinin rəhbərlik etdiyi struktur günahsız bir hərəkat deyil, dünyanın müxtəlif yerlərində terror aktları törədən DEAŞ kimi terror təşkilatıdır. Həm DEAŞ, həm də FETÖ insanları öldürür. Həm DEAŞ, həm də FETÖ insanların dini hisslərini istismar edir. Həm DEAŞ, həm də FETÖ fəaliyyət göstərdikləri ölkələrə zərər verməyi hədəfləyir. FETÖ fəaliyyət göstərdiyi ölkələrin hökumətlərinə sızaraq sistemə nəzarəti ələ keçirməyi hədəfləyir. Buraya ABŞ da daxildir. Biz bu strukturun təhlükələrini ABŞ prezidentlərinə konkret sübutlarla izah etdik. Bununla belə, cənab Baydenlə bu məsələyə münasibətimiz fərqlidir”. Baydenlə insan haqları mövzusunda fərqli fikirlərə sahib olduğunu bildirən Ərdoğan İsrailin Fələstinə hücumları ilə bağlı bunları deyib: “Biz inanırıq ki, İsrail tərəfindən günahsız insanların müalicə üçün getdikləri xəstəxanalarda, təcili yardım maşınlarında, bazarlarda, humanitar yardımların paylandığı mərkəzlərdə və təhlükəsiz olaraq təyin olunan ərazilərdə vəhşicəsinə öldürülməsi insan hüquqlarının ən ağır pozuntusudur. Lakin ABŞ administrasiyası bu pozuntulara məhəl qoymur və İsrailə ən böyük dəstəyi verir. O, bunu bu pozuntulara ortaq olmaq bahasına edir”. Prezident Ərdoğan terrorla mübarizənin başqa bir narahatlıq mənbəyi olduğuna diqqət çəkərək belə davam etdi: “Biz NATO ölkəsiyik. Milli təhlükəsizliyimizə təhdid bütün NATO ölkələri, xüsusilə ABŞ üçün təhlükədir. Əslində, NATO-nun yaranmasına və mövcudluğunun davam etdirilməsinə səbəb olan razılaşmalar da bu vəziyyəti sübut edir. Lakin ABŞ və bəzi digər müttəfiqlərimizin təhlükəsizliyimizi təhdid edən PKK/PYD/YPG və FETÖ terror təşkilatlarına verdiyi dəstək NATO-nun bu prinsipləri ilə bir araya sığmır. Biz bu terrorçulara verilən silah və dəstəklə bağlı narahatlığımızı hər platformada ifadə etmişik. Biz bu terrorçularla mübarizədə müttəfiqlərimizin dəstəyini istəyirik, lakin bunu tam görə bilmirik”. Ərdoğan ABŞ və Türkiyənin bəzi məsələlərdə anlaşa biləcəyinə diqqət çəkərək deyib: “Axı biz iki müttəfiq ölkəyik. Ölkələrimiz arasında razılaşdığımız və razılaşmadığımız məsələlərlə bağlı cənab Baydenlə əlaqələrimizi inkişaf etdirdik. Sakitlik və qarışıqlıq dövrləri arasında qalan əlaqələrdən danışa bilərik”. Baydenlə münasibətlərində hər zaman səmimiyyəti qoruduqlarını və dostluqlarını inkişaf etdirməyə diqqət etdiklərini ifadə edən Ərdoğan deyib: “Türkiyə və ABŞ uzunmüddətli əlaqələri olan iki müttəfiqdir. Bizim köklü əlaqələrimiz var və biz onları inkişaf etdirmək niyyətindəyik. Biz NATO-nun sadiq müttəfiqiyik, lakin bunun Çin və Rusiya kimi ölkələrlə müsbət əlaqələr qurmaq qabiliyyətimizə mane olduğuna inanmırıq” Türkiyənin NATO üzvü kimi qlobal əlaqələrini şaxələndirməsi, BRİKS və Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı ilə əlaqələri və bu təşkilatlara üzv olub-olmayacağı ilə bağlı suala Ərdoğan deyib: O, bu məsələlərə Soyuq Müharibə dövrünün məntiqi ilə yanaşmağın yanlış olacağını və artıq Soyuq Müharibə şəraitində yaşanmadığını cavablandırıb. Ərdoğan dünyanın çox dəyişdiyini və Türkiyənin bu dəyişikliyin fərqində olan bir ölkə olduğunu və diplomatik münasibətləri “qarşırıqlı-maraq” prinsipi əsasında apardıqlarını bildirib. Türkiyənin əlaqələr qurduğu ölkələrin də qalib gəlməsi prinsipi ilə hərəkət etdiyini qeyd edən Ərdoğan: “Biz həm Şərqdə, həm də Qərbdəyik. Biz NATO-nun sadiq müttəfiqiyik, lakin bunun Çin və Rusiya kimi ölkələrlə müsbət əlaqələr qurmaq qabiliyyətimizə mane olduğuna inanmırıq. Biz Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının NATO-ya alternativ olduğunu düşünmürük. Eynilə, biz BRİKS-i heç bir başqa struktura alternativ olaraq görmürük. Biz bütün bu strukturları və ittifaq əsaslarını müxtəlif funksiyaları olan qurumlar kimi görürük”, - deyib. Dünyada müharibə edən tərəflər də daxil olmaqla bir-biri ilə əlaqəsi olmayan ölkə tapmağın çətin olacağına diqqət çəkən Ərdoğan, əlaqələrin qurulmasının və inkişaf etdirilməsinin dövlətlər üçün bir zərurət olduğunu bildirib. Kəskin qütblərin yaradıldığı, bütün millətlərin öz sərhədləri ilə məhdudlaşdığı bir dünyanın hara aparacağını izah etməyə ehtiyac olmadığını deyən Ərdoğan, bu acı təcrübələrin tarixdə iki dünya müharibəsini araşdıranlar üçün göz qabağında olduğunu vurğulayıb. Ərdoğan Türkiyənin bu baxımdan özünəməxsus mövqedə olduğunu və bütün strukturlarda etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyini qoruyub saxladığını və gücləndirdiyini bildirib. Bu səbəbdən, Ərdoğan NATO üzvü kimi Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı, BRİKS, Avropa Birliyi və Türk Dövlətləri Təşkilatına daxil olan ölkələrlə qarşılıqlı əlaqədə olmağı problem kimi görmədiklərini qeyd etdi və hətta qeyd etdi ki, bu əlaqələr dünya sülhü. “İrqçilik, ksenofobiya və İslam əleyhinə yanaşmalara heç vaxt haqq qazandırmaq olmaz” Avropada ifrat sağın yüksələn tendensiyasına qarşı yanaşmasına gəlincə, Ərdoğan seçki dönəmlərində insanların populizm qorxusundan irqçi, anti-islam, ksenofob ritorika ilə səs qazanmağa çalışdıqlarını açıqlayıb və bu cür nümunələri seçkilərdə də gördüklərini və bu davranışın xəbərdarlıqlara baxmayaraq illərdir davam etdiyini bildirib. O dövrdə Avropada səpilən bu yanlış rəftarların toxumlarının böyüməyə başladığını qeyd edən Ərdoğan, bu təhlükəyə baxmayaraq, hələ də bu cür ifadələr və populist davranışlar sərgiləyənlərin olduğunu bildirib. Bu yanaşmaların ölkələrin normalarını pozduğuna diqqət çəkən Ərdoğan: “İnsanlar bu yanaşmanın normativ və məntiqli olduğuna inanmağa başladılar və seçki dövründə yalnız bu diskursdan istifadə edənlərdən irqçi diskursun əsas memarı olan şəxslərə üstünlük verməyə başladılar. Düşünürəm ki, bu vəziyyət anti-immiqrant və ya irqçi ritorika ilə məhdudlaşmayacaq, Avropa çox daha böyük təhlükə ilə üz-üzədir. Bu onu göstərir ki, Avropaya inteqrasiya konsepsiyası öz yerini itirir və hazırkı Avropa düzəninə qarşı çıxanlar cəmiyyətdə daha çox dəstək tapır. Bu ondan irəli gəlir ki, avropalı siyasətçilər özlərinə müəyyən etdikləri dəyərləri pozur və onları müxtəlif məqsədlər üçün təhrif edirlər. Bu vəziyyət ifrat sağın ikili standartlarının açdığı qapıdan içəri girməsinə və müxtəlif səbəblərdən insan hüquqlarının pozulmasına məhəl qoymamasına səbəb olur. Bununla belə, irqçilik, ksenofobiya və İslama qarşı münasibət heç vaxt bəraət qazana bilməz”, - deyib. İsraillə Qəzza arasındakı vəziyyət müharibə deyil, qırğınlara səbəb olan bir hücumdur” Ərdoğan, Qəzzada baş verənlərlə bağlı suala: “İsrail və Qəzza arasındakı vəziyyət müharibə deyil, bu, İsrailin insan haqlarını və beynəlxalq hüququ heçə sayan və sonda qırğınlara səbəb olan hücumlarıdır. Fələstinlilər Qəzzada sadəcə öz evlərini, küçələrini və vətənlərini müdafiə edirlər. İsrail günlərdir ki, Qəzzada mülki əhalinin yaşadığı və sığındığı mülki infrastrukturu qəsdən hədəfə alır. Biz ilk gündən buna qarşıyıq”, - deyə cavab verib. İsrailin Qəzzaya hücumlarının 7 oktyabr 2023-cü ildə başlamadığına diqqət çəkən Ərdoğan: “İsrail illərdir Qəzzaya açıq hava həbsxanası kimi yanaşır. Onlar məskunlaşan dedikləri oğru terrorçulardan istifadə edərək fələstinlilərin evlərini, iş yerlərini, kənd təsərrüfatı torpaqlarını zəbt edirlər. Fikirləşin: Biri İsrail əsgəri ilə evinizə gəlir, sizi bayıra atıb deyir ki, eviniz indi onlara məxsusdur. Fələstində baş verənlər budur. İsrail illərdir Fələstin torpaqlarında sistemli dövlət terroru həyata keçirir. İsrail beynəlxalq hüququ pozur. BMT Təhlükəsizlik Şurasının Qəzzada dərhal atəşkəs tələb edən qətnaməsinə nə oldu? İsrail bu qərarın həyata keçirilməsi bir yana, heç vecinə də almadı. Beynəlxalq hüququ pozduğuna görə indi kim İsrailə qarşı hansısa sanksiyaları tətbiq edəcək? Bu, əsl sualdır və heç kim cavab vermir. Biz bu hücumların dərhal dayandırılmasını, İsrailin Qəzzadan çəkilməsini və Qəzzaya humanitar yardımların fasiləsiz çatdırılmasını istəyirik. Biz regionda daimi sülh üçün 1967-ci il sərhədlərinə əsaslanan iki dövlət həllinin həyata keçirilməsini istəyirik. İsrailin regional ölkələrə, xüsusilə Livana qarşı təhdidlərinə, münaqişələri bölgəyə yaymaq cəhdlərinə son qoyulmalıdır. Əks halda regionumuz daha dərin münaqişələr və hətta müharibə riski ilə üzləşəcək”, - deyib. “Biz Suriyada sülh mühitinin yaradılmasına çalışırıq” Ərdoğan Türkiyənin Suriya böhranının həllinə baxışı və ABŞ-ın bu bölgədəki hərbi varlığına dair sualı belə cavablandırıb: “Biz qonşumuz Suriyadakı münaqişələrdən ən çox təsirlənən xalqıq. ABŞ Suriyada kürdləri deyil, terrorçuları dəstəkləyir. Biz Suriya kürdlərini dəstəkləyirik və onların hüquqlarını qoruyuruq. PKK/PYD/YPG terror təşkilatı SDQ adı altında bölgədə terror aktları həyata keçirir. Xüsusilə Suriya kürdlərini sıxışdırır. Məhz ABŞ-ın dəstəklədiyi bu terrorçular bölgədəki kürdləri, ərəbləri, türkmənləri təhdid edir, onları öz torpaqlarından qovurlar. PKK/PYD/YPG terror təşkilatı “DAEŞ-ə qarşı mübarizə” bəhanəsi ilə verdiyi dəstəkdən Türkiyə və Suriyaya hücum etmək üçün istifadə edir. DEAŞ-a qarşı həqiqi mübarizə aparan bizik. Biz İŞİD-lə sıx mübarizə aparan yeganə NATO müttəfiqiyik. Biz Suriyada sülh mühiti üçün çalışırıq. Bütün bu münaqişələrin həlli Suriyada ərazi bütövlüyünə əsaslanan yeni ictimai birlikdir. Bizim əsas istəyimiz Suriyanın regional və qlobal güclərin əl-ələ verdikləri bir torpaq parçası deyil, terrordan tamamilə azad və suriyalılar tərəfindən idarə olunan firavan bir dövlət olmasıdır”. Ərdoğan, Suriyada terror təşkilatlarının varlığı və qeyri-sabitliyə qarşı NATO-dan kifayət qədər dəstəyin olub-olmaması ilə bağlı: “İraq və Suriyada İŞİD-in tərəfində kürd üsyançıları deyil, terrorçular var. Onlar heç bir etnik və dini qrupu təmsil etmirlər. Biz bilirik ki, hər iki terror təşkilatı bilavasitə terroru və onun mənfur məqsədlərini təmsil edir. Bölgəmizdə terror dövləti qura biləcəklərini düşünənlər üçün bu, tam bir arzudur və heç vaxt gerçəkləşməyəcək. Gün gəldiyində suriyalı qonaqlarımız müharibəni arxada qoyub könüllü olaraq ölkələrinə qayıdacaqlar. Bu məqsədlə səylərimizi artıracağıq”, - deyib. Ərdoğan təəssüflə qeyd edib ki, bəzi NATO müttəfiqləri Türkiyəni dəstəkləməkdən uzaq, Türkiyənin işini daha da çətinləşdirən yanaşma və hərəkətlərin şahidi olublar: "Sərhədlərimiz daxilində və xaricində vəziyyəti nəzarət altında saxlamağa və lazım olan vaxt və ölçüdə müdaxilə edərək həll strategiyamızı həyata keçirməyə davam edirik", - deyib. Bizimyol.info
- Gecə Modu
- Ana səhifə
- Statistika
- Mənbələr
- Reytinq
- Hava
- Valyuta
