Şəkərli diabet orqanizmin qan şəkərinin (qlükozanın) səviyyəsini tənzimləməkdə çətinlik çəkdiyi bir metabolik xəstəlikdir.
Azerforum bildirir ki, şəkərli diabet iki əsas növə bölünür: 1-ci tip və 2-ci tip. Hər iki tipin meydana gəlməsi və müalicəsi fərqli olsa da, hər ikisi qan şəkərinin səviyyəsinin normadan yuxarı olmasına səbəb olur.
Şəkərli diabetin əmələ gəlməsi
-
1-ci tip diabet:
- Əmələ Gəlməsi: 1-ci tip diabet, autoimmun bir xəstəlikdir. Bu zaman orqanizmin immun sistemi, pankreasın insulin istehsal edən hüceyrələrinə hücum edərək onları məhv edir. Bu hüceyrələr məhv olduqda, orqanizm kifayət qədər insulin istehsal edə bilmir. İnsulin, qlükozanı hüceyrələrə daşıyan və enerji mənbəyi kimi istifadə edilməsini təmin edən bir hormondur.
- Səbəbləri: 1-ci tip diabetin dəqiq səbəbləri bilinmir, lakin genetik faktorlar və ətraf mühit faktorları (məsələn, viral infeksiyalar) xəstəliyin inkişafına səbəb ola bilər.
-
2-ci tip diabet:
- Əmələ Gəlməsi: 2-ci tip diabet, orqanizmin insulinə qarşı müqavimət göstərməsi və ya kifayət qədər insulin istehsal edə bilməməsi nəticəsində yaranır. Bu, qanda qlükoza səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olur.
- Səbəbləri: Genetik meyllilik, yaş, piylənmə, fiziki aktivliyin az olması və qeyri-sağlam qidalanma kimi faktorlar 2-ci tip diabetin əmələ gəlməsinə səbəb olur.
Şəkərli diabetin müalicəsi
-
1-ci tip diabet:
- İnsulin Terapiyası: 1-ci tip diabetli xəstələr həyat boyu insulin qəbul etməlidirlər. Bu, inyeksiya və ya insulin pompası vasitəsilə edilir.
- Qidalanma və Pəhriz: Qan şəkərini tənzimləmək üçün düzgün qidalanma çox vacibdir. Karbohidratları diqqətlə saymaq və balanslı bir pəhriz saxlamaq lazımdır.
- Fiziki Aktivlik: Mütəmadi olaraq fiziki aktivlik qan şəkərini tənzimləməyə kömək edə bilər.
-
2-ci tip diabet:
- Diyet və Qidalanma: Sağlam qidalanma və kilo idarəsi 2-ci tip diabetin idarə edilməsində mühüm rol oynayır. Az karbohidratlı, yüksək lifli qidalar və doymamış yağlar məsləhət görülür.
- Fiziki Aktivlik: Mütəmadi fiziki aktivlik insulinə həssaslığı artırır və qan şəkərini azaldır.
- Dərmanlar: Müxtəlif dərmanlar 2-ci tip diabetin müalicəsində istifadə edilə bilər. Bu dərmanlar insulin istehsalını artırır, qlükoza udulmasını azaldır və ya insulin müqavimətini azaldır.
- İnsulin Terapiyası: Bəzi hallarda, xüsusilə xəstəlik irəlilədikcə, insulin terapiyası lazım ola bilər.
Nəticə
Şəkərli diabet xəstəliyinin idarə edilməsi həyat tərzi dəyişiklikləri, dərmanlar və müntəzəm tibbi nəzarət tələb edir. Hər iki tip diabetdə qan şəkərini nəzarətdə saxlamaq və ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün mütəmadi olaraq həkim məsləhətinə əməl etmək vacibdir.
Fatimə
Azerforum.com
