Son bir ildə İsrail Qəzzanı və Livanın cənubunu bombalayıb, minlərlə əsgər göndərib, minlərlə hava zərbəsi endirib və artıq hava sistemlərinə milyonlarla dollar xərcləyib. Hücumlar iqtisadiyyatı sarsıtdı. Bəs İsrail iqtisadiyyatı müharibədən necə təsirlənir?
Turkustan.az xəbər verir ki, BBC müxbiri Ceremi Hauellin sözlərinə görə, İsrail hökuməti HƏMAS və Hizbullaha qarşı müharibəsinin 60 milyard dollara başa gələcəyini hesab edir. Ölkə iqtisadiyyatı artıq zərər görməyə başlayıb.
İsrailin maliyyə naziri Bezalel Smotriç sentyabrda İsrail parlamentində Knessetdə deyib: “Biz İsrail tarixinin ən uzun və ən bahalı müharibəsindəyik. Onun sözlərinə görə, müharibənin dəyəri 54-68 milyard dollar arasında ola bilər.
İsrailin Livana qarşı müharibəsi və İrana qarşı hücumları müharibənin qiymətinin daha da artmasına səbəb ola bilər.
İngiltərənin Şeffild Hallam Universitetindən iqtisadçı Dr. Əmr Alqarhi bəyan edib ki, müharibə gələn il davam edərsə, xərclər 93 milyard dollara çata bilər. Bu, ölkənin ÜDM-nin altıda birinə uyğundur.
İsrail hücumlarını borc götürməklə həyata keçirir
İsrail Bankı müharibəni xəzinə vekselləri və dövlət istiqrazları satmaqla maliyyələşdirməyə çalışır. Mart ayında satışdan rekord məbləğdə 8 milyard dollar gəlir əldə edilib.
İstiqrazlar xaricdəki alıcılara, o cümlədən İsraildən kənarda yaşayan yəhudilərin aldığı “diaspora istiqrazları” satılır. Bununla belə, xaricilərin zaman keçdikcə daha az dövlət istiqrazları aldıqları da göz qabağındadır. Qurumun məlumatlarına görə, dövlət istiqrazlarının 8,4 faizi əcnəbilərin əlindədir və bu rəqəm müharibə başlamazdan əvvəl 2023-cü ilin sentyabrında 14,4 faiz civarında idi.
Təl-Əviv Universitetində İqtisadçı Prof. Manuel Trajlenberq izah edir ki, nəticədə dövlət istiqrazlarının faiz dərəcəsi onları daha cəlbedici etmək üçün yüksəlir; Belə ki, dövlət tərəfindən ödəniləcək istiqrazların faiz dərəcəsində 1,5 faiz artım olub.
Kredit təşkilatları İsrailin reytinqini aşağı salıb
Üç beynəlxalq reytinq agentliyi, Moody's, Fitch və Standard and Poor's dövlət istiqrazlarının reytinqini aşağı salıb.
Təl-Əviv iqtisadçısı Dr. Tomer Fadlonun fikrincə, bu qurumların reytinqi aşağı salmasının səbəbi hökumətin istiqrazları ödəyə bilməyəcəyindən narahat olmaları deyil; Fadlon İsrailin dövlət maliyyəsinin yaxşı vəziyyətdə olduğu qənaətindədir. Bununla belə, bu qurumların İsrail hökumətinin dövlət maliyyəsi və gələn il üçün xərcləmələri ilə bağlı narahatlıqları var.
Vergi artımları ola bilər
İsrail Bankının keçmiş prezidenti prof. Karnit Flug hesab edir ki, hökumət büdcə kəsirinə təxminən 10 milyard dollarlıq büdcə kəsirləri və vergi artımları etməklə nəzarət etməyə çalışacaq.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
