Tədqiqatçılar deyirlər ki, “canlı robotların” hazırlanmasında daha çox tənzimləmə və daha yaxşı etik çərçivələr lazımdır.
Hafta.az-ın yazdığına görə, mühəndislər getdikcə daha çox təkcə süni hissələrə deyil, həm də laboratoriyada yaradılmış və imkanlarından istifadə edilə bilən canlı toxuma və hüceyrələrə əsaslanan robotlar yaradırlar. Lakin bir çox akademik fənlər üzrə çalışan tədqiqatçılar qrupu mühüm xəbərdarlıq edir ki, bu texnologiyanın böyüməsi etik anlayışa uyğun gəlmir və mövcud texnologiyaların idarə olunması ilə bağlır.
Alimlər bildirirlər ki, texnologiya başqa cür mümkün olmayan faydalar verir. Lakin onlar təhlükələrin kifayət qədər nəzərə alınmadığını bildiriblər. Məsələn, texnologiyanı araşdıran 1500-dən çox nəşrdən yalnız 5-i canlı toxumadan robot maşınlarda istifadənin etik aspektlərini ətraflı müzakirə edib.
"Biohibrid robotların idarə edilməsində qarşılaşılan problemlər biotibbi cihazların, kök hüceyrələrin və digər pozucu texnologiyaların tənzimlənməsində qarşılaşılan çətinliklərdən heç də fərqlənmir" deyə məqalənin aparıcı müəlliflərindən biri olan Southampton Universitetindən Rafael Mestre bildirib. “Lakin sırf mexaniki və ya rəqəmsal texnologiyalardan fərqli olaraq, biohibrid robotlar bioloji və sintetik komponentləri görünməmiş üsullarla qarışdırır. Bu, unikal potensial faydalar və mümkün təhlükələr gətirir” o əlavə edib.
Potensial etik məsələlər və suallar genişdir. Lakin bunlara həmçinin belə bir sistemin nə vaxt şüurlu sayıla biləcəyi və onun hansı mənəvi statusa malik ola biləcəyi ilə bağlı suallar da daxildir.
"Biohibrid robotlar unikal etik dilemmalar yaradır" deyib İspaniyadakı Bask Ölkəsi Universitetindən məqalənin digər aparıcısı Anibal M. Astobiza. “Onların istehsalında istifadə edilən canlı toxuma, şüur qazanma potensialı, ətraf mühitə fərqli təsiri, qeyri-adi mənəvi vəziyyəti və bioloji təkamül və uyğunlaşma qabiliyyəti sırf süni və ya bioloji texnologiyalardan kənara çıxan unikal etik dilemmalar yaradır” deyə bildirib.
“Proceedings of the National Academy of Sciences” elmi jurnalında “Bio-hibrid robototexnika tədqiqatlarında etika və məsuliyyət” başlıqlı məqalə dərc olunub.
