Lotu Bəxtiyar haqqında xatirə

90-cı illərdə mən bir müddət Rusiya Federasiyasının Sverdlovsk vilayətində yaşamışam və işləmişəm. Həmin dövrdə Nijni Tagil şəhərində “Azəri” cəmiyyətinin vitse-prezidenti olmuşam. Deməli günlərin bir günü dedilər ki, Bəxtiyar Nijni Tagilə gəlir. Doğrusu, uçmağa qanadım olmadı, mən təbiətcə filosofam. Bəxtiyar da bizim filosof şairdir, Nəsimidən sonra bu adı daşıyanlardan biridir. Nə isə, Bəxtiyar haqqında bildiklərimi, atamdan eşitdiklərimi (mənim mərhum atam şair olub, neçə-neçə şeir kitabı qalıb!) bizim cəmiyyətin prezidentinə danışdım. Kişi “naçitannı” olamasa da, “qramotnı” adamdı, mənim izahatımı dinlədi, uğunub getdi. Dedi kişi, Tagilə Bəxtiyar Vahabzadə yox, lotu – “vor zakon” Bəxtiyar qonaq gəlir. Siz məni qınamayın, mən 1992-ci ilə qədər bu adı eşitməmişdim. Dedim, qardaş, bu kimdir belə, niyə gəlir?! Dedi mən dəvət etmişəm, deyirlər, “Severni Ural”a baxan “vor zakon” Karo ilə Lotu Bəxtiyarın münasibəti yaxşıdır.

Qərəz, Bəxtiyarın görüşünə hazırlaşmağa başladıq. Mən biznes işlərimlə əlaqədar Moskva səfərimi təxirə saldım. Amma mərhum lotu Bəxtiyarın Tagilə gəlişi bizim işlərə böyük ziyan vurdu. Vacib bir məqamı da qeyd edim ki, bizim “Azəri” cəmiyyətinin işinə dəstək verənlər, əsasən iş adamları və polis əməkdaşları idi. Ziyalı təbəqə – müəllimlər, həkimlər bizdən uzaq qaçırdılar və millətin xeyrinə-şərinə yaramırdılar. Bunlar bir qayda olaraq, pul xərcləməyin düşməni, müftə yeməyin dostudurlar. Lotu Bəxtiyar da “malyava” göndərmişdi ki, mənim məclisimdə “it-qurd” iştirak etməməlidir. Kimin it, kimin qurd olmağı, təbii ki, mübahisəli məsələdir. Amma bu xəbər bizim cəmiyyətin polis üzvlərinə çox pis təsir etdi, bir hissəsi bizim cəmiyyəti tərk etdi. Amma Canpolad, Sanqam kimi “dostoynu” oğlanar (indi sağdırlarsa, Allahın salamı olsun!) bizim cəmiyyətə gəldi.

Bizim prezidentin şəhərdə “Lastoçka” adlı restoranı vardı, biz orda Lotu Bəxtiyarı qəbul etdik, şəninə qonaqlıq verdik. Prezidentin tapşırığı ilə tədbirin aparıcılığını mən edirdim. Dostlara maraqlı olar deyə, 92-ci ilin Bəxtiyarını təsvir edim. Mən ortaboylu adamam, hardasa 170-172 olaram, Lotu Bəxtiyar boyda məndən balaca olardı. Hardasa, həmin dövrdə Hind kinolarında hakim obrazını oynayan aktyorları xatırladırdı, qarayanız, qarasaçlı, "viddi" adamdı. Təsəvvür edin ki, bütün məcllisdə (hardasa 30-40 adam iştirak edirdi) iki eynəkli adam vardı - biri mən idim, o biri Bəxtiyar. Qonağımız arada bir dəfə məclisi tərk etdi, hətta məndən, məclisin sahibindən halallıq istədi. Bizim prezident sonra mənə dedi ki, qonağımızın problemi var, iynəyə oturub.

Məclisdə bayaq adını çəkdiyim və indi (üstündən 25 il keçsə də) hörmətlə xatırladığım Canpolad ayağa qalxdı və bizim qonağa öz sualını ünvanladı: “Biz burda bütün millətlərdən çoxuq, amma haqlı sözümüzü deyə bilmirik. Bəlkə siz Karoya söz deyəsiz, millətə bir “polojenes” təyin etsin, bizim mübahisəli işlərimizi həll etsin”. Bəxtiyar ayağa qalxdı və hamı diqqətlə qulaq asdı. Bəxtiyar onda mənim anlaya bilmədiyim qafiyəli bir fikir səsləndirdi: ”Bilirsənmi ki sən, Lotunun məclisində əyləşmisən?!” Canpolad təbiətinə uyğun hərəkət etmək, etiraz etmək istədi. Onun mübariz təbiəti, Azərbaycan kişisinə xas hündür qaməti indi də gözümün önündədir. Bu kişi Allahdan başqa heç kimin qabağından çəkilməzdi...

Sanqam ayağa durdu - o, “avtoritet”li oğlandı, yaşda da ağsaqqaldı və Canpolad oturdu... Sonra dedilər ki, Bəxtiyar gedəndə bizim imkanlı uşaqlar adama min dollar “qrev” edib, Karo da ona təzə, “yağın içində” QAZ-31 verib...

Bizim prezident də mənə dedi ki, “prestupnı mir”də millət söhbəti yoxdur, Bəxtiyar Karoya belə bir söz deyə bilməzdi…

Qalib ARİF

visiontv.az