Son illərdə Azərbaycanda ibtidai təhsildə kurikulum yenilikləri və tədris prosesində modern yanaşmalar təhsil keyfiyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində önəmli addımlardır. Bu yeniliklər yalnız tədris məzmununun dəyişdirilməsi ilə məhdudlaşmır; eyni zamanda, şagirdlərdə yaradıcı, tənqidi düşüncə və problemləri həll etmə kimi XXI əsr bacarıqlarının inkişafına xidmət edir.
Kurikulum yeniliklərinin əsas məqsədləri
Azərbaycanın ibtidai təhsil sistemi, artıq ənənəvi "yadda saxlama və təkrarlama" modelindən uzaqlaşaraq, şagirdin mərkəz olduğu bir yanaşmaya üstünlük verir. Yeni kurikulum şagirdləri öyrənmə prosesinin fəal iştirakçısına çevirməklə yanaşı, onların praktik bacarıqlara sahib olmasını təmin etməyi qarşısına məqsəd qoyur. Bu yanaşmada əsas diqqət hər şagirdin fərdi xüsusiyyətlərinin nəzərə alınmasına və onların təhsil ehtiyaclarına uyğun tədris proqramlarının tətbiq edilməsinə yönəlib. Yeniləşmiş təhsil mühiti isə müxtəlif fənnlərin inteqrasiyası, tədqiqat yönümlü təlim və komandada işləmə bacarığını formalaşdıran yanaşmalarla zənginləşdirilir.
Təhsil nəticələrinə təsir edən islahatlar
Kurikulum yenilikləri nəticəsində şagirdlər yalnız informasiya öyrənməklə kifayətlənmirlər. Artıq şagirdlər əldə etdikləri məlumatı analiz etməyi, yaradıcı şəkildə tətbiq etməyi və problemləri həll etməyi öyrənirlər. Əvvəllər tədrisin əsas məqsədi müəyyən məlumatın əzbərlənməsi olduğu halda, indi təhsil nəticələrinə təsir edən müxtəlif amillər nəzərə alınır. Bu yanaşma özünü xüsusilə şagirdlərin oxuma, yazma və hesablama bacarıqlarının formalaşmasında göstərir. Məsələn, oxuma bacarığının inkişafı artıq mətnlərin sadəcə səsləndirilməsinə deyil, mətnin məzmununu anlamaya və analiz etməyə yönəlib.
Yeni təlim metodlarının uğurları və çağırışlar
Yeni təlim metodları ibtidai təhsil nəticələrinin daha da yüksəldilməsində mühüm rol oynayır. Məktəblərdə istifadə edilən layihə əsaslı öyrənmə, fərdiləşdirilmiş tədris və rəqəmsal vasitələrin tətbiqi şagirdlərə dərs prosesində fəal iştirak imkanı yaradır. Bununla belə, təhsil islahatlarının uğurlu olması üçün həm müəllimlər, həm də valideynlər bu dəyişikliklərə uyğunlaşmalıdır. Müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəldilməsi, yeni təlim metodlarının mənimsənilməsi və tədris prosesində rəqəmsal resurslardan səmərəli istifadə bu islahatların nəticələrini daha da effektli edəcəkdir.
Valideynlərin rolu və ibtidai təhsildə ailənin əhəmiyyəti
Valideynlərin də təhsildə fəal rolu tədris nəticələrinin yaxşılaşdırılmasında vacibdir. İbtidai təhsildə valideynlərin dəstəyi şagirdlərin akademik nəticələrinə və sosial bacarıqlarına müsbət təsir göstərir. Məsələn, şagirdlərin evdə təkrar etməsi, kitab oxuma vərdişlərinin təşviq edilməsi və tədris prosesində valideyn-müəllim əməkdaşlığının gücləndirilməsi, şagirdlərin motivasiyasını artırır və onların öyrənməyə marağını dəstəkləyir.
Gələcəkdə atılacaq addımlar
Azərbaycanın təhsil sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlərə baxmayaraq, bu yenilikləri davamlı olaraq təkmilləşdirmək vacibdir. İbtidai təhsildə kurikulumun yenilənməsi uzunmüddətli bir prosesdir və nəticələrin qısa zamanda müşahidə edilməsi həmişə mümkün olmur. Bu səbəbdən, gələcəkdə tədris proqramlarının müasir dövrün tələblərinə uyğunlaşdırılması, tədris resurslarının daha da zənginləşdirilməsi və müəllimlərə dəstəyin artırılması əsas hədəflərdən biri olmalıdır.
Nəticə olaraq, Azərbaycanda ibtidai təhsildə aparılan kurikulum yenilikləri şagirdlərin daha yüksək təhsil nəticələri əldə etməsinə imkan yaradır. Təhsil islahatlarının uğurlu şəkildə həyata keçirilməsi ölkəmizin gələcəyinə qoyulan böyük bir sərmayədir və bu istiqamətdə davamlı islahatların aparılması ibtidai təhsilin keyfiyyətini artırmağa, eyni zamanda cəmiyyətimizin sosial-iqtisadi inkişafına dəstək olacaqdır.
Müəllif :
Bəhman Hüseynli
