Slovakiya Azərbaycanın strateji tərəfdaşı olmaq istəyir

Slovakiyanın baş naziri Robert Fitsonun mayın 7-də Azərbaycana səfəri və Bakıda əldə edilən razılaşmalar iki ölkə arasında əməkdaşlığın artacağna işarədir. Prezident İlham Əliyevin Robert Fitsonun Bakıya gəlişini və əldə edilən razılaşmaları Slovakiya-Azərbaycan əlaqələrinin tarixində çox əlamətdar gün kimi qeyd etməsi bundan xəbər verir. İki ölkənin liderinin strateji tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə ciddi siyasi sənəddir. Bu sənəddə əməkdaşlığın gələcək inkişaf konturları açıq göstərilib.

Birincisi, imzalanan sənədlər arasında, müdafiə və müdafiə sənayesi sahələrinə aid sənədlər var. İki ölkənin müdafiə sahəsində birgə istehsal sahələrinin yaradılması Azərbaycan üçün vacibdir. Azərbaycan müdafiə sahəsində əsasən Türkiyə və İsraillə əməkdaşlıq edir və bu iki ölkədən modern hərbi texnika alır. Bu sıraya Slovakiya da qoşulacaq. Bu həm də ona görə vacibdir ki, çox az Avropa dövləti Azərbaycanla müdafiə sahəsində əməkdaşlıq edir. Slovakiyadan sonra digər Avropa dövlətlərinin də müdafiə sahəsində Azərbaycanla əməkdaşlığa marağı artacaq.

İkincisi, Slovakiya və Azərbaycan enerji sahəsində əməkdaşlığı genişləndirəcəklər. Azərbaycan Slovakiyaya qaz nəqlini planlaşdırır. Azərbaycan hazırda 8 ölkəyə öz təbii qazını ixrac edir və Slovakiya 9-cu ölkə olacaq. Azərbaycan qazına ehtiyacı olan Avropa dövlətlərinin sayı artır. Azərbaycan Avropaya qaz nəqlini indiki 12 milyard kibmetrdən 2027-ci ilə qədər 20 milyard kibmetrə çatdırmağı planlaşdırır. Azərbaycan qaz hasilatını artırdıqca Avropaya nəql də artacaq. Bundan başqa Azərbaycan yaxın illərdə Avropaya yaşıl enerji də nəql etməyə başlayacaq ki, bu Bakı ilə Brüssel arasında əməkdaşlığı üst səviyyəyə qaldıracaq. Slovakiyanın baş naziri Azərbaycan prezidentinə qazın Rusiya və Ukrayna üzərindən Slovakiyaya nəqlini də təklif edib. Ancaq Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda bu təklifi reallaşdırmaq çətindir. Azərbaycan üçün hazırki nəql yolları və interkonnektorlar kifayətdir.

Üçüncüsü, Slovakiya şirkəti Ağdamın Qərvənd kəndinin yenidən qurulmasında iştirak edəcək. Bu amil də Azərbaycan üçün vacibdir. Özbəkistan Fizulidə məktəb, Qazaxıstan mədəniyyət binası inşa etdi. Qırğızıstan Ağdamın Xıdırlı kəndində məktəb tikəcək. Türkiyə ilə yanaşı Böyük Britaniya və Macarıstan şirkətləri Qarabağın yenidən qurulmasında iştirak edirlər. Bu sıraya Slovakiyanın qoşulması digər Avropa dövlətlərinin şirkətlərini də Qarabağa cəlb edəcək.

Avropada Robert Fitsonu Macarıstanın baş naziri Viktor Orbana bənzədirlər. Hər ikisi Ukraynaya hərbi yardımın əleyhinədir və hər ikisi Avropa İttifaqının diqtəsini qəbul etmir, o cümlədən müstəqil xarici və təhlükəsizlik siyasətinə üstünlük verir. Digər tərəfdən Viktor Orbandan sonra Robert Fitso da Azərbaycanla tərəfdaşlığı gücləndirməyə qərar verib. Robert Fitso Bakı ilə Brüssel arasında siyasi mövzularda fikir ayrılığından xəbərdardır. Buna görə də Slovakiyanın baş naziri Bakıda birgə mətbuat konfransında çıxış edərkən ölkəsinin Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında körpü rolunu oynaya biləcəyini söylədi. Azərbaycanın Ermənistanla dialoq məsələsində vasitəçiyə ehtiyacı olmadığı kimi Avropa İttifaqı ilə dialoqunda da vasitəçiyə ehtiyacı yoxdur, birbaşa danışıqlar formatı mövcuddur. Buna baxmayaraq, Avropa İttifaqının üzvü olan Slovakiya və bu ölkənin rəsmilərinin Avropa İttifaqı çərçivəsində Azərbaycanın mövqelərini müdafiə etməsi ölkəmiz üçün faydalı olacaq. Slovakiya Azərbaycanla tərəfdaşlığını gücləndirmək istəyərkən, iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin cəmi 70 milyon avro təşkil etməsi kiçik rəqəmdir. Bu mənada ticarəti artırmağa və ortaq iqtisadi layihələrin reallaşdırılmasına ehtiyac var.