Putin - İşsizlikdən prezidentliyə

Bəs, 1999-cu ildən hakimiyyətdə olan və hazırda “çar” kimi tanınan Putin kimdir?

News24.az xəbər verir ki, “Son 20 ildə beynəlxalq aləmdə ən görkəmli lider kimdir?” sualı verilsəydi, yəqin ki, əksəriyyət ona işarə edərdi.

Ancaq qəribə bir vəziyyət var: Putin nə qədər məşhur olsa da, onun haqqında məlumatlar son dərəcə məhduddur.

Üstəlik, onun keçmişi ilə bağlı demək olar ki, bütün məlumatların bir mənbəsi var.

Putinin həyatı ilə bağlı yeganə mənbə nədir?

1999-cu ilin son günündə qəfil istefa verən Boris Yeltsinin yerinə prezident səlahiyyətlərini icra edən Putin 2000-ci il martın 26-da seçkilər öncəsi üç jurnalisti Kremlə çağıraraq həyat hekayəsini danışıb.

Yaxşı, bu gün “Putinin keçmişi” kimi tanınan şeylərin çoxu “Prezident deyir” adı ilə nəşr olunan həmin kitaba əsaslanır və bu məlumatı başqa mənbədən təsdiq və ya təkzib etmək mümkün deyil.

Qalan məhdud məlumatların mənbəyi bəzi rus və xarici jurnalistlərin, xüsusən də Maşa Qessenin onun haqqında yazdığı kitablardır.

Beləliklə, aşağıdakı "Putin portreti" ortaya çıxır:

1952-ci ildə Leninqradda (indiki Sankt-Peterburq) anadan olub. O, “Komunalka”da, yəni birdən çox ailənin mətbəxi, hamamını, tualetini paylaşdığı evdə yaşayıb.

O, parlaq tələbə olmayıb, atasının təzyiqi ilə böyüyüb. Bir dəfə dəcəl olduğu üçün atası onu kəmərlə döyüb. Küçələrə marağı olan, öz təbirincə, “savaşa” uşaq olduğundan atası onu idmana yönləndirib.

Boks və sambodan sonra qərar cüdoda qalıb; İdman ona arıqlığından yaranan özünə inam problemini aradan qaldırmağa kömək edib.

"Kəskin zəkası olub"

16 yaşında KQB-nin qapısını döyüb “agent olmaq istəyirəm” deyib. Təklif ediblər ki, universiteti bitirsin, sənəd verib hüquq öyrənsin.

Uğurlu tələbə olmasa da, hər 40 ərizədən yalnız birini qəbul edən Leninqrad Dövlət Universitetinə, sonuncu kursda, yəni 1975-ci ildə DTK-ya qəbul olunub.

Ümumilikdə qeyri-adi performansı ilə təşkilatın müxtəlif məktəblərində oxuyub. Moskvada Qırmızı Bayraq İnstitutunda dərsində onun ləqəbi “Yoldaş Platov” olub.

Müəllimi, polkovnik Mixail Frolov onu dəyərləndirərkən müsbət və mənfi cəhətləri olub: “O, kəskin intellektə malikdir, lakin pedantlıq, introvertlik, ətrafı ilə ünsiyyətdən qaçmaq, təhlükəni aşağı qavramaq kimi xüsusiyyətlərə malikdir”.

O, DTK-da işlədiyini heç kimə deməyib, bir dəfə yaxın dostunun israrlı suallarına “mən insan münasibətləri üzrə mütəxəssisəm” cavabını verib.

1980-ci ildə Aeroflot yerli stüardessa Lyudmila Shrebneva ilə evlənib və iki qızı olub. İllər sonra boşandığı Şrebneva müsahibəsində "Bu, ilk baxışdan sevgi olmayıb. Yolda görsəydim, axasıyca belə baxmazdım" deyib.

Şərqi Almaniyadan qayıdanda paltaryuyan maşın gətirmişdi

1985-ci ildə hər bir sovet vətəndaşının arzusu olan xarici nümayəndəliyə təyin olub. Ancaq Qərb ölkələrindən birinə deyil, Şərqi Almaniyaya, paytaxt Berlinə deyil, Drezdenə.

Beş il burada qaldıqdan sonra qayıdanda sovetlərdə xroniki mal qıtlığından köhnə paltaryuyan maşınını özü ilə gətirib.

Təkcə Şərq bloku deyil, ölkəsi də sarsılıbı və o, 37 yaşlı polkovnik-leytenant rütbəli DTK zabiti kimi gələcəyinə şübhə ilə yanaşıb.

Keçmiş müəllimi, Leninqradın məşhur və xarizmatik meri Anatoliy Sobçak ilə yenidən görüşəndə gözlədiyi həyəcanı tapa bilmədiyi üçün casusluqdan əl çəkmək qərarına gəlib. O, bələdiyyədə xarici əlaqələr və xarici investisiyalara cavabdeh olub.

Onu korrupsiyada ittiham edənlər də olub, “Həyatımda ilk dəfə rüşvət almayan məmur gördüm” deyən məşhur iş adamı Boris Berezovski kimi onu tərifləyənlər də olub.

1996-cı il seçkilərində onun rəhbəri Sobçakın məğlubiyyəti Putini gözlənilməz yol ayrıcına gətirib çıxarıb. Çalışqan, məsuliyyətli, enerjili, sədaqətli bir bürokrat olsa da, işinə ciddi yanaşan və öhdəsindən layiqincə gələn, diqqətəlayiq uğur qazandığını söyləmək olmazdı.

Cüdo ilə hüquqşünas olmaq arasında olarkən gözlənilməz təklif 

44 yaşında ikən yolun sonunda olduğunu hiss edib. Hüquqşünas və ya cüdo üzrə məşqçi olmağı düşünüb.

İş axtarmağa başladığı o günlərdə Kremlin Prezident Aparatının rəhbəri Pavel Borodinin gözlənilməz təklifi onun həyatını dəyişib.

1996-cı ilin yayında o, Moskvada Borodinin hüquq işləri və Rusiyanın xaricdəki daşınmaz əmlakına cavabdeh köməkçisi kimi işləməyə başlayıb.

Sanki ona “gizli əl” kömək edib. Bəziləri üçün onun sürətli yüksəlişi onun gizli xidmətlə əlaqəsinin heç vaxt kəsilmədiyinə işarə ola bilər.

1998-ci ilin ortalarında ofisində işləyərkən ona telefon zəngi gəlir və baş nazir Sergey Kiriyenkonu qarşılamaq üçün hava limanına gedir.

Təyyarədən düşən kimi körpə üzlü Kiriyenko ona yaxınlaşaraq “Salam Volodya (Vladimirin kiçildilməsi), təbrik edirəm, FSB rəhbəri oldun” deyib.

“Bir çayda iki dəfə üzmək olmaz” deyə DTK-nı əvəz edən məxfi xidmətə rəhbər təyin olunmağı xoşlamayıb, amma imtina etmək şansı da olmayıb.

“Mən prezidentliyə hazır olduğumu düşünmürəm”

30 iyul 1998-ci ildə hörmətli “Kommersant” qəzeti onunla müsahibəni manşet olaraq dərc edib. Bu, onun Rusiya ictimaiyyəti ilə ilk real görüşü olub.

Təxminən bir ildən sonra, 1999-cu il avqustun 5-də Yeltsin onu Kremlə çağıraraq deyib ki, “Vladimir Vladimiroviç, mən bir qərara gəlmişəm, sizi baş nazir təyin etmək istəyirəm". "Hazırsanmı?” sualına Putinin cavabı “Məni harada təyin etsəniz, işləyəcəm” olub.

Xatirələrinə görə, Yeltsinin əslində ağlında belə bir plan olub: “Yaxşı, bəs ən yüksək vəzifə” deyə o, prezidentliyə eyham vurub.

Putin isə “Bilmirəm, Boris Nikolayeviç, mən buna hazır olduğumu düşünmürəm” deyə cavab verib.

Taleyin yazmış olduğu kimi, o, iş axtarmağa başlayandan cəmi iki il sonra özünü ruhdan düşmüş hiss edərək Rusiyanın “2 nömrəli kreslosu”nda olub.

Günel Məlikzadə