Oktyabrın 1-də axşam saatlarında İranın ballistik və hipersəs raketləri ilə İsrailə kütləvi hücumu Benyamin Netanyahu hökumətinə qisas variantlarını nəzərdən keçirməyə əsas verib. Hücum üçün potensial hədəflər siyahısına İslam Respublikasının neft və hərbi-sənaye obyektləri, habelə nüvə infrastrukturunun elementləri daxildir. Münaqişə əvvəlki idarə olunan qarşıdurma çərçivəsi ilə məhdudlaşa bilər. Amma rəsmilər xəbərdarlıq edir ki, Tehran hər şeyi yoluna qoymaq qərarına gəlsə, İsrail oyun qaydalarını dəyişməyə hazırdır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə“Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd edilir:
Oktyabrın 2-də Baş Qərargah rəisi Herzi Halevi, “Mossad” kəşfiyyat agentliyinin direktoru David Barnea və Baş Təhlükəsizlik Xidmətinin rəhbəri Ronen Bar Tel-Əvivdə İsrail Müdafiə Nazirliyinin kompleksində görüşüblər.
Ola bilsin ki, təhlükəsizlik aparatı təkcə Tehrana zərbə endirmək variantlarının siyahısını deyil, həm də öz hava “çətirini” gücləndirmək üçün tədbirləri müzakirə edib.
Qeyd edək ki, regional düşmənə endirilən zərbəni şərh edən İran prezidenti Məsud Pezeşkian ballistik və hipersəs raketlərinin kütləvi buraxılışını dəf edərkən İsrailin hava hücumundan müdafiə sisteminin tükəndiyini vurğulayıb:
“İran İslam Respublikası Silahlı Qüvvələrinin qürurlu əməliyyatı sübut etdi ki, onların təriflənmiş “Dəmir Günbəz”i şüşədən daha kövrəkdir”.
Prezident ölkəsinin müharibə istəmədiyini, lakin bundan qorxmadığını vurğulayıb.
İranın cavabından sonra İsrail rəhbərliyinin masasına gələn güc ssenariləri arasında İslam Respublikasının enerji və istehsal obyektlərinin dağıdılması, dövlət məmurlarına qarşı sui-qəsdlər, eləcə də yerli hava hücumundan müdafiə sisteminin sıradan çıxarılması daxildir. Bu barədə “Axios”-a mənbələr məlumat verib.
Onların sözlərinə görə, İranın nüvə infrastrukturuna ziyan vurmaq variantı da nəzərdən keçirilir: "Bizim iranlıların bu hücuma necə reaksiya verəcəyi ilə bağlı böyük suallarımız var, lakin biz onların hərtərəfli gedəcəkləri ehtimalını nəzərə alırıq və sonra bu, tamamilə fərqli bir oyun olacaq".
İsrail üçün cavab tədbirlərinin həyata keçirilməsi ilə bağlı vəziyyət yəhudi təqvimi ilə 5785-ci Yeni ilin Roş-Ha-Şananın başlaması ilə çətinləşir. Bu münasibətlə Netanyahu mikrobloqda həmvətənlərinə müraciət edib: “Bu il qələbə və birlik ili olsun”.
Yəhudi dövlətində eskalasiya çağırışları həm hakim koalisiya, həm də müxalifət tərəfindən edilir. Milli təhlükəsizlik naziri İtamar Ben-Qvir Netanyahudan təcili olaraq digər cəbhələrdəki döyüşlərə bənzər İrana qarşı hərbi kampaniyaya başlamağı tələb edib: “Livana etdiklərimizi İrana da etmək lazımdır. Heç bir siyasi razılaşma, diplomatiya ola bilməz!”
Öz növbəsində, hökumətin tənqidçiləri arasında olan keçmiş baş nazir Naftali Bennet deyib ki, bu, İrana hücum üçün “tarixi an”dır: "İsrail indi Yaxın Şərqin simasını dəyişmək üçün son 50 ildə ən böyük fürsətə malikdir. Biz İranın nüvə proqramını, onun əsas enerji obyektlərini məhv etmək və bu terrorçu rejimi tamamilə iflic etmək üçün hərəkətə keçməliyik”.
İranın hakim isteblişmenti, görünür, regional rəqibinin əhval-ruhiyyəsini yaxşı bilir. “Reuters”in mənbələrinə görə, İslam Respublikasının Ali Rəhbəri Xamnəi dost “Hizbullah” qruplaşmasının baş katibi Həsən Nəsrullahın öldürülməsindən sonra köçdüyü təhlükəsiz yerdə qalmağa davam edir. Lakin bu, Rəhbəri daxili auditoriya qarşısında çıxış etmək imkanından məhrum etməyib. İranın İsrailə hücumunun ertəsi günü dövlət mediası tərəfindən verilən açıqlamada Xamnəi Yaxın Şərqdəki “münaqişələrin, müharibələrin və toqquşmaların” əsas mənbəyinin ABŞ və onun Avropalı müttəfiqlərinin fəal müdaxiləsi olduğunu vurğulayıb: “Bütün region ölkələri müstəqil şəkildə öz ərazilərində və regionda asayişi bərpa edə, sülh, sağlamlıq və firavanlıq şəraitində birgə yaşaya bilərlər”.
Öz növbəsində, İran komandanlığı bildirib ki, İsrailin cavab əməliyyatı oktyabrın 1-də olduğundan “daha geniş miqyasda” həyata keçiriləcək cavab tədbirləri ilə nəticələnəcək. İslam Respublikasının Baş Qərargah rəisi, general-mayor Məhəmməd Baqiri “rejimin bütün infrastruktur obyektlərinə hücum ediləcək”,- deyə söz verib.
Bununla belə, Qərb agentliklərinin məlumatına görə, Tehran dolayı rabitə kanalları vasitəsilə Vaşinqtonu sonsuz zərbə mübadiləsinə cəlb olunmaq istəmədiyi barədə xəbərdar edib. Bundan əlavə, İslam Respublikası raketlərin buraxılmasından bir müddət əvvəl oktyabrın 1-də hücumun başlaması barədə ABŞ-ı məlumatlandırıb. Vaşinqtonla Tehran arasında vasitəçilər arasında ərəb dünyası ölkələri, həmçinin İranın paytaxtında diplomatik nümayəndəliyi olan İsveçrə də var.
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə yaxın olan “Stratfor” analitik mərkəzinin öz hesabatında qeyd etdiyi kimi, “İrandan edilən hücum ciddi ziyana səbəb olmayıb”.
Ekspertlər deyir: “Bu, yaxın perspektivdə İrana qarşı böyük əks-hücum üçün İsrailin siyasi əsaslandırmasını zəiflədəcək. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, İsrail indi qüvvələrini şimal cəbhəsində cəmləşdirib. Bununla belə, IDF (İsrail ordusu – red.) hələ də İrana cavab vermək və İranın gələcək zərbələri ehtimalını azaltmaq və ya heç olmasa onların ölçüsünü və təsirini yumşaltmaq yollarını axtaracaq”.
“Stratfor” iddia edir ki, ən az münaqişəli yanaşma ilə İsrail İran ərazisində məhdud sayda strateji hədəfləri atəşə tuta bilər - bu ilin aprelində eskalasiya raundunda olduğu kimi.
“İsrail daha da irəli gedə bilər və nüvə proqramı, enerji infrastrukturu və ballistik raket və dron proqramlarını dəstəkləyən hərbi sənaye bazası da daxil olmaqla, İrandakı bir çox digər hədəflərə qarşı daha geniş cavab zərbəsi endirə bilər. Bu zərbələr bir anda həyata keçirilə, onlarla və ya yüzlərlə hədəfi vura bilsə də, zərbələr İranın müdafiə qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə zəiflətmək və ordusunu sarsıtmaq üçün nəzərdə tutulmuş genişmiqyaslı çox raundlu kampaniyanın bir hissəsi olsaydı, işlər daha da aqressiv dönüşə bilər”.
“Sonuncu variant ABŞ-ın münaqişədə qaçılmaz iştirakını nəzərdə tutur”, - deyə “Stratfor” fikirləri ümumiləşdirir.
Y. QACAR
