Kolorado Boulder Universitetinin ATLAS İnstitutunun tədqiqatçıları jelatin kimi ekoloji cəhətdən təmiz materiallardan tekstil liflərini əyirmək üçün innovativ maşın hazırlayıblar. Bu bioliflər kətan lifinə bənzəyir və bir neçə dəqiqədən bir saata qədər isti suda həll olunur.
Turkustan.az xəbər verir ki, tədqiqat "Proceedings of the CHI Conference on Human Factors in Computing Systems” jurnalında dərc olunub.
Eldi Lazaro Vaskesin rəhbərlik etdiyi komanda öz nəticələrini Honoluluda Hesablama Sistemlərində İnsan Faktorları üzrə CHI Konfransında təqdim edib. Tədqiqatın həmmüəllifi və ATLAS İnstitutunun kompüter elmləri üzrə dosenti Maykl Rivera qeyd edib ki, bu parçalar onları həll etməklə və yeni liflər yaratmaqla təkrar emal edilə bilər.
Tədqiqatçıların yaratdığı maşın stolun üstünə sığacaq qədər kiçikdir və cəmi 560 dollara başa gəlir. Lázaro Vázquez ümid edir ki, cihaz bütün dünya üzrə dizaynerlərə öz bioliflərini yaratmaq, gücünü, elastikliyini və rəngini fərdiləşdirməklə təcrübə keçirməyə imkan verəcək.
Tədqiqat artan tekstil tullantıları problemi fonunda baş verir. ABŞ Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyinin məlumatına görə, 2018-ci ildə 11 milyon tondan çox tekstil məmulatı zibilliklərə atılıb. Yeni texnologiya davamlı tekstil materialları yaratmaqla bu problemin həllini təklif edir.
Maşın maye jelatin qarışığını qızdırmaq və sıxmaq üçün plastik şprisdən istifadə edir, daha sonra hörümçək toru kimi uzun, nazik liflərə çəkilir. Proses zamanı liflər bioloji boyalar və digər qatqıların əlavə oluna biləcəyi maye vannalardan keçir. Məsələn, meyvə ekstraktı olan genipin əlavə etmək lifləri daha möhkəm edir.
Konsepsiyanın sübutu olaraq, tədqiqatçılar jelatin liflərindən, pambıqdan və keçirici saplardan kiçik sensorlar hazırlayıblar. Bu sensorlar isti suya batırılıb, jelatinin asanlıqla ayrılmasına və emal edilməsinə imkan verir.
Dizaynerlər lifləri daha elastik və suya davamlı etmək üçün kimyəvi tərkibini dəyişdirə və xitin və agar-aqar kimi digər təbii maddələrdən istifadə edə bilərlər. Bu yeniliklər davamlı və təkrar istifadə edilə bilən tekstil materiallarının yaradılması üçün yeni imkanlar açır.
