Qeyri neft-qaz sektorunun iqtisadiyyatda payı rekord həddə çatdı – MÜQAYİSƏ

Azərbaycan iqtisadiyyatında qeyri neft-qaz sektorunun payı 2016-cı ildən sonra ən yüksək səviyyəyə çatıb. 

Sfera.az xatırladır ki, 2016-cı ilin birinci rübündə ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsalının 65 faizi qeyri neft-qaz sahələrinin payına düşmüşdü. Sonrakı illərdə ÜDM-də qeyri neft-qaz sektorunun payı azalaraq bəzi illərdə hətta 50 faizdən də aşağı düşdü. 

2024-cü ilin birinci rübündə ÜDM-də qeyri neft-qaz sektorunun payı artaraq 65 faizə yaxınlaşıb. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, birinci rübdə qeyri neft-qaz sektorunda 18,7 milyard manatlıq əlavə dəyər yaradılıb ki, bu da cəmi ÜDM istehsalının 64,3 faizini təşkil edib. 

2016-cı ildən fərqli olaraq bu il qeyri neft-qaz sektorunun ÜDM-də payının yüksək olması neftin ucuzlaşması ilə bağlı olmayıb. Səkkiz il əvvəl isə neft qiymətləri kəskin şəkildə azaldığından neft-qaz sektorunda yaradılan əlavə dəyər kəskin azalıb və bu, qeyri neft-qaz sektorunun payının artmasına şərait yaradıb. Eyni hal 2020-ci ildə də müşahidə edilib. 2020-ci ildə qeyri neft-qaz sektorunun payı 63,3 faiz olub.

2024-cü ilin birinci rübündə isə neft və qaz qiymətlərinin yüksək olmasına baxmayaraq, qeyri neft-qaz sektorunun ÜDM-də payı artıb. Buna səbəb həm neft istehsalının azalması, həm də qeyri neft-qaz sektorunda istehsal dəyərinin artması ilə əlaqədardır. 

Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanda 2027-ci ilə qədər neft hasilatı azalacaq, qaz hasilatı isə qismən artacaq, bu şərtlərlə qarşıdakı illərdə ÜDM istehsalında qeyri neft-qaz sektorunun payının bir qədər də artması ehtimalı yüksəkdir. 

Vasif