Alimlər Ayın yaranma tarixini kəşf etdi

Arizona Dövlət Universitetinin amerikalı astronomları Ayın yaranma vaxtını hesablayıblar. Onların hesablamalarına görə, planetimizin peyki Günəş sisteminin formalaşmasından 50 milyon il sonra peyda olub. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat 55-ci İllik Ay və Planet Konfransında (LPSC 2024) təqdim olunub.

Alimlər Ayın necə əmələ gəldiyini dəqiq bilirlər. İlk Günəş sistemində Mars böyüklüyündə Theia adlı planetin tangensial trayektoriya ilə Yerə çırpıldığı güman edilir. Bu fəlakət orbitə nəhəng miqdarda material atıb, daha sonra Ay ortaya çıxıb. Ancaq son vaxtlara qədər bunun nə vaxt baş verdiyini dəqiq söyləmək çətin idi, çünki mövcud sübutlar ziddiyyətlidir.

Komanda əsas nəzəriyyələri bir araya toplayıb və onlara əsaslanaraq, Yerin Theia ilə toqquşmasının 4,5 milyard il əvvəl günəş sisteminin yaradılmasından 50 milyon il sonra baş verdiyini müəyyən edib. Bunu 10 milyon il davam edən soyutma dövrü izləyib. Bundan sonra Ay 200 milyon il davam edən yenidən qızma dövrü keçib.

Peykin ikinci dərəcəli qızdırılması gelgit qüvvələri tərəfindən törədilib, çünki Ayın orbiti mövcudluğunun ilkin mərhələlərində sabit deyildi. Dalğalı qüvvələr səma cismini sıxışdırıb dartaraq onun tərkib süxurlarını əridirdi. Eyni proseslər Günəş sisteminin digər peyklərində, o cümlədən Yupiterin Avropa və İo peyklərində müşahidə olunur.

Samir