İki saata qədər dalış zamanı nəfəslərini saxlayan fil suitiləri açıq şəkildə qalib gəlir.
QHT.az xəbər verir ki, qeydə alınmış ən uzun dalışa əsasən, su altında nəfəsini ən uzun müddət saxlaya bilən heyvan adı Cuvierin dimdiyi balinadır. Növün 23 üzvü üzərində 5 illik araşdırmada elm adamları 3 saat 42 dəqiqə ərzində bir fərdi dalğıc və beləliklə də nəfəsini tutduğunu qeyd etdilər. Müqayisə üçün qeyd edək ki, insanın dünya rekordu 24 dəqiqə 37 saniyədir.
Tədqiqatda dimdikli balinaların orta dalış müddəti 59 dəqiqə olub. Bundan əlavə, müşahidə edilənlərin yalnız 5 faizində 1 saat 17,7 dəqiqədən çox davam edən dalışlar olub. Və məlumdur ki, sperma balinaları nəfəs almaq üçün yenidən səthə çıxmazdan əvvəl təxminən bir saat yarım su altında qalırlar. Cetasianlardan başqa, iki saata qədər dalış zamanı nəfəslərini saxlayan fil suitiləri açıq şəkildə qalib gəlir.
Bu qədər müddət nəfəslərini necə saxlaya bilirlər?
Dərin dalğıc dəniz məməlilərinin bu qədər uzun müddət su altında qala bilməsinin səbəblərindən biri də əzələlərinin oksigeni saxlayan və əzələ hüceyrələrinə rahat tədarükü təmin edən miyoqlobin adlı zülalla dolmasıdır. İnsanlarda da miyoqlobin var, lakin daha aşağı konsentrasiyalarda - bizdə bir-birinə yaxın olan çoxlu zülallar var ki, onlar bir-birinə yığılıb xəstəliyə səbəb ola bilər.
Bəs niyə balinalar, suitilər və bənzərləri eyni problemlə üzləşmir?
2013-cü ildə aparılan araşdırmaya görə, məməli dalğıcların mioqlobini müsbət yüklüdür. "Bir maqnit qütbləri kimi, zülallar da bir-birini itələyir. Beləliklə, biz hesab edirik ki, heyvanlar bu zülalların çox yüksək konsentrasiyalarını əzələlərinə yığa bilirlər və onların yapışmasından və əzələlərin tıxanmasından qaçırlar", tədqiqat müəllifi Dr. Michael Berenbrink deyib.
Bununla belə, miyoqlobin hekayənin yalnız bir hissəsi ola bilər. Tədqiqatçılar həmçinin Cuvierin dimdikli balinalarının, xüsusən də aşağı metabolik sürətə malik ola biləcəyindən şübhələnirlər, yəni oksigeni tez istifadə etməyəcəklər.
Nəhayət, oksigensiz maddələr mübadiləsinə - anaerob tənəffüsə keçməli olduqda, balinaların əzələlərində yığılan laktata daha yaxşı dözə bildikləri düşünülür.
Pərvanə Fərhadqızı
