Yaşlanmanı araşdıran mütəxəssislər deyirlər ki, kalorilərin məhdudlaşdırılması və aralıq oruc heyvanların ömrünü artırır. Eyni vəziyyətin insanlara təsiri illərdir müzakirə edilir. Yaxşı, normaldan daha az kalori qəbul edənlərin hüceyrələri daha az yaşlanır? Az yemək və ya müəyyən vaxtda yemək insan orqanizminə necə təsir edir?
Biz tez-tez qidalanma tərzinin uzunömürlülüyə təsir etdiyi, sağlam və yaxşı qidalanmanın həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırdığı xəbərlərini eşidirik.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, bu günə qədər aparılan bir çox araşdırma uzunömürlü insanların ortaq nöqtəsini onların aşağı kalorili qidalanması ilə əlaqələndirir. Bu səbəbdən mütəxəssislər hər kəsin arzusu olan uzun ömrün açarlarından birinin daha az yemək və sağlam çəkidə qalmaq olduğunu söyləyirlər. Bəs, bu məlumatın doğruluğu həqiqətən sübut olunubmu? Daha az yemək həqiqətən daha uzun yaşayır?
Az yeyən insan uzun müddət aclıq zamanı özünü yeniləyirmi?
Alimlər bunu ilk dəfə 1930-cu illərdə kəşf ediblər. Son 90 ildə bu tədqiqatlar meymunlardan qurdlara qədər müxtəlif növlər üzərində təkrarlanıb. Sonrakı araşdırmalar, həmçinin kalori məhdudlaşdıran heyvanların əksəriyyətinin xərçəng və yaşlanma ilə əlaqəli digər xroniki xəstəliklərə tutulma ehtimalının daha az olduğunu müəyyən edib.
Bütün araşdırmalara baxmayaraq, mütəxəssislər hələ də bunun necə işlədiyini və istehlak edilən kalorilərin miqdarının və ya onların yeyildiyi müddətin daha vacib olub olmadığını müzakirə edirlər.
Niyə kalori qəbulunu azaltmaq ömrü uzadır?
Daha az yemək nə üçün bir heyvanın və ya insanın daha uzun yaşamasına səbəb olduğu tam aydın deyil, lakin bu mövzuda bir çox fərziyyənin təkamül meyli var. Vəhşi təbiətdəki heyvanlar, insan əcdadlarımız kimi bolluq və aclıq dövrlərini yaşayırlar. Buna görə də, insan biologiyası təkcə bolluq mövsümlərində deyil, həm də məhrumiyyət mövsümlərində sağ qalmaq və inkişaf etmək üçün təkamül etmişdir.
San Antoniodakı Texas Universitetinin Sağlamlıq Elmləri Mərkəzində hüceyrə və inteqrativ fiziologiya professoru Ceyms Nelson deyir ki, bu mövzuda irəli sürülən nəzəriyyələrdən biri də budur ki, hüceyrə səviyyəsində kalori məhdudlaşdırılması heyvanları fiziki stresslərə qarşı daha davamlı edir. Məsələn, kalori qəbulu məhdudlaşdırılan siçanlar toksinlərə qarşı daha çox müqavimət göstərdilər və zədə halında daha tez sağaldılar.
Başqa bir izahat, daha az kalorili yeməklərin həm insanlarda, həm də heyvanlarda maddələr mübadiləsini yavaşlatması ilə bağlıdır.
The New York Times-a danışan Duke Universiteti Tibb Fakültəsinin tibb üzrə dosenti, insanlarda kalori məhdudlaşdırılmasını araşdıran Dr. Kim Huffman deyir: "Vücudunuz nə qədər az metabolizə etsə, bir o qədər çox yaşaya bilər. Bilirsiniz, sadəcə təkərləri yavaşlatsanız, təkərlər daha uzun sürəcək".
Uzunömürlülük və kalorilərin məhdudlaşdırılması ilə bağlı tapıntılara bir neçə diqqətəlayiq istisnalar var. Ən maraqlısı isə Dr. Bu, Nelsonun 2010-cu ildə genetik cəhətdən müxtəlif siçanlar üzərində nəşr etdiyi bir araşdırma idi. O, bəzi siçanların daha az yedikdə daha uzun yaşadıqlarını, lakin daha böyük bir faizin əslində daha qısa ömür sürdüyünü, lakin digər tədqiqatçılar Dr. Onlar Nelsonun tapıntılarının əhəmiyyətini mübahisə etdilər.
20 il ərzində meymunlar üzərində aparılan və 2009 və 2012-ci illərdə nəşr olunan iki araşdırma bir-birinə zidd olan tapıntıları bildirdi. Hər iki təcrübədə heyvanlar kalorilərin məhdudlaşdırılması ilə bağlı bəzi sağlamlıq faydalarını gördülər, lakin yalnız bir qrup daha uzun yaşadı və ürək-damar xəstəlikləri və diabet kimi yaşa bağlı xəstəliklərə daha az məruz qaldı.
Prof. dr. Berrin Karadağ bildirib ki, burada əslində bəhs edilən şey, az yeməkdən çox çox yeməyin zərərli olmasıdır.
“Əgər bədənimizə lazım olanı yeməsək, bədənimiz zəifləyəcək. Bədənimizin ehtiyacından çox qəbul etsək belə, bütün orqanlarımızda yağ şəklində yığılır. "Çox az, çox pisdir" deyən Karadağ, "az kalori"nin "kafi kalori" mənasını verdiyini və insan bədəninin genetik quruluşunun texnologiyanın inkişaf tempinə uyğunlaşa bilməyəcəyini ifadə etdi belədir:
Genetikamız hələ də bizə çoxlu yemək tapmağı, lakin zaman zaman ac qalmağı söyləyir. Amma texnologiya o qədər inkişaf edib ki, marketlərə gedirik və yemək qutuları yağlanmış, duzlu, şirinləşdirilmiş formada bizə təqdim olunur. Texnologiya bizi qidalandırır, lakin genetik quruluşumuz deyir ki, həddindən artıq yemək hələ də zərərlidir, çünki bu qidaların istehlakı təhlükəlidir, çünki onlar çox kalorilidirlər.
Bu şəkildə yesək, immun sistemimizin sıxılacağını və xəstəliklərə tutulma şansımızın artacağını ifadə edən Karadağ, hər zaman dediyi bir kəlamı xatırladıb: “Mükəmməl yaxşının düşmənidir. "Mükəmməlliyə çatmaq üçün deyil, bunu etmə, bunu etmə kimi qaydalara ilişmədən bədənimizi tarazlıqda saxlayacaq şəkildə yeməliyik."
18-20 yaşlı bir insanın ehtiyac duyduğu kalorinin 70 yaşlı bir insanın ehtiyac duyduğu kalori ilə eyni olmadığını, buna görə də kalori qəbulunun azaldılması lazım olduğunu ifadə edən Karadağ, bir Geriatr olaraq bunu etdiklərinin vurğuladı. 65 yaşdan yuxarı insanların çox arıq olmasını istəmədiklərini və bədən kütlə indeksinin 25-35 arasında olmasını istədiklərini çəkdi. Digər tərəfdən gənclərin daha az yemək və daha az kalori qəbul etməsinin insulin müqavimətini azaltdığını və yaşlanmaya qarşı mübarizə növü olan böyümə hormonunu artırdığını, uzun sürən orucdan sonra hüceyrələrin yenilənməyə başladığını da əlavə edib.
Lazım olandan çox kalori qəbul etməsək və lazım olan kaloriləri azaldılmış kalori ilə istehlak etsək, özümüzü bir çox xəstəlikdən qoruyacağımızı ifadə edən Karadağ, ehtiyac duyduğumuz qədər kalori qəbul etsək, yağ, qarın yağları, insulin müqaviməti, ateroskleroz və ürək xəstəlikləri kimi xəstəliklərdən qorunacağımızı söyləyib.
