"Doğmalıq hissini itirən narsist insana çevrilirlər" — Ailədaxili cinayətlər niyə artır?

Sumqayıtda 24 yaşlı gənc ata və anasını qətlə yetirməkdə şübhəli bilinir. Baş Prokurorluğun Mətbuat xidmətindən bildirilib ki, araşdırmalarla 2000-ci il təvəllüdlü Fikrət Məmmədovun yaşadığı Sumqayıt şəhəri 41-ci məhəllə ünvanında aralarında yaranmış mübahisə zamanı 1962-ci il təvəllüdlü atası Hakim Məmmədov və anası Zərifə Məmmədovaya bıçaqla xəsarətlər yetirərək onları qəsdən öldürməsinə əsaslı şübhələr müəyyən edilib.

Sosioloq Elçin Bayramlının sözlərinə görə, ailədaxili cinayətlərin sayının artmasına mənəvi-psixoloji böhran və sosial-iqtisadi səbəblər təsir göstərir. O, Demokrat.az-a açıqlamasında deyib ki, müasir dövrün uşaqları tamamilə azad mühitdə nəzarətsiz şəkildə böyüyürlər:

“Uşaqlar internet və televiziya məkanında aqressiv materiallar izləyir, psixoloji cəhətdən bunların təsirinə məruz qalır, hətta radikal qruplara cəlb olunurlar, beyinləri yuyulur. Uşaq yaxşı təhsil ala, asudə vaxtlarını səmərəli keçirə bilmirsə, gələcəyə ümidsizdirsə, psixoloji cəhətdən problemli şəxsə çevrilir. Gənclər getdikcə mənəvi deqradasiyaya məruz qalırlar. Müasirlik adı altında yeni dəyərlər mənimsəyirlər, milli dəyərlərin onlar üçün artıq heç bir mənası qalmır. Doğmalıq hisslərini itirən narsist bir şəxsə çevrilirlər. Hər hansı bir arzusu yerinə yetirilmədikdə və ya hansısa problemlə qarşılaşdıqda aqressiv reaksiya verirlər. Bu da bəzən faciə ilə nəticələnir. Sadalananlardan əlavə GMO və süni kimyəvi qidalar da insan psixologiyasını məhv etmək xüsusiyyətinə malikdir. Bu da ciddi təsir faktorudur”.
Ekspert qeyd edib ki, valideynlər kiçik yaşlardan uşaqlarının tərbiyəsinə ciddi nəzarət etməlidirlər:



“Uşaqları düzgün yönəltmək lazımdır. Sovet dövründə uşaqların asudə vaxtlarını faydalı keçirmələri üçün bir çox imkanlar var idi – idman mərkəzləri, yaradıcılıq mərkəzləri, dərnəklər və s. kimi yerlərdə uşaqlar sağlam mühitdə formalaşırdı. Təəssüf ki, dövrümüzdə əhalinin əksəriyyəti üçün bu imkanlar əlçatmazdır. Birincisi, bu yerlərin sayı azdır, ikincisi isə ödənişləri yüksəkdir.  Belə kurslar ən ucuz 50-100 manatdan başlayır. Ailədə 3 uşaq varsa, valideyn ayda 300 manat ödəyə bilmədiyi üçün uşaq da bu cür imkanlardan faydalana bilmir. Çöldə daha çox vaxt keçirir, kənar təsirlərə düşür”. 

E.Bayramlı təklif edib ki, uşaqların, yeniyetmələrin, gənclərin asudə vaxtlarının düzgün təşkili üçün dövlət tərəfindən proqram yaradılsın: 

“Onları əlavə məşğuliyyətlər üçün mərkəzlərə yönəltmək, fiziki və psixoloji sağlamlıq müayinələrindən keçirmək lazımdır. Gənc yaşlardan başlayaraq insanları psixoloji maneələrdən keçirmək lazımdır. Bu təcrübə dünyanın bir çox ölkəsində var. Belə olduqda şəxsin psixi vəziyyəti nəzarətdə olur və əgər təhlükə varsa, vaxtında qarşısını almaq üçün işlər görülür. 

Yaxşı olar ki, cəmiyyət olaraq biz də üzərimizə düşən vəzifələrin fərqində olaq. Belə olmasa, gənc nəsil artıq qlobal təsirlərə davam gətirə bilməyəcək. Müəyyən yaşa çatmış şəxs artıq işləməlidir, ailə qurmalıdır, özünə ev almalıdır. Bunları edə bilməyəndə daha da həyatdan küsür, sanki ətrafından qisas almaq istəyir. Qəzəb partlayışı yaşayan şəxs artıq bu ana çatanda gözü qarşısındakı doğmasını da görmür və cinayət törədir. Dövlət bu problemlərin həllinə diqqəti artırmalıdır”.

Törə Zeynallı
Demokrat.az