Amerika Aeronavtika və Kosmik Tədqiqatlar İdarəsi (NASA) Beynəlxalq Kosmik Stansiyanı (BKS) Yerə təhlükəsiz endirəcək vasitənin hazırlanması üçün ABŞ-ın kosmik gəmi və raket istehsalçısı SpaceX ilə 843 milyon dollarlıq müqavilə imzalayıb. NASA, kosmik stansiyanın dünyanın məskunlaşan bölgələri üçün risk yaratmayacaq şəkildə dizayn ediləcək vasitə ilə okeana atılmasına qərar verib.
NASA, ISS-in orbitindən çıxmaq üçün SpaceX ilə işləməyi seçdiyini açıqladı. NASA ilə SpaceX arasında missiyası 2030-cu ildə bitdikdən sonra BKS-nin orbitdən çıxarılmasına imkan verəcək kosmik gəminin dizaynı üçün 843 milyon dollarlıq (təxminən 28 milyard lirə) müqavilə imzalandığı bildirilib.
ISS-nin böyük bir hissəsinin orbitdə təmir oluna bilsə də, bəzi hissələrinin köhnəlmə səbəbiylə məhdud ömrü olduğunu bildirən NASA, layihələndiriləcək bu vasitə ilə təxminən 110 metr genişlikdəki kosmos zibilinin orbitdə dövr etməsinin qarşısı alınacağını bildirib.
Beynəlxalq Kosmik Stansiya
Kosmik stansiyanın tikintisini əvvəlcə 1984-cü ildə ABŞ-ın o vaxtkı prezidenti Ronald Reyqan, sonra isə büdcəsi ilə birlikdə ABŞ Konqresi təsdiqləyib. 1984-1993-cü illərdə layihələndirilən stansiyanın müxtəlif elementləri 1980-ci illərin sonunda ABŞ, Kanada, Yaponiya və Avropa ölkələri tərəfindən tikilməyə başlandı. Hər bir parçası ayrı-ayrılıqda Lego dəsti kimi qurulan ISS kompleks robot sistemləri və skafandrlar geyinmiş insanlar tərəfindən kosmosda yığılıb.
1993-cü ildə yenidən dizayn edilən stansiyaya Rusiya da dəvət olunub. 15 ölkədən 5 kosmik agentliyin beynəlxalq tərəfdaşlığı ilə işləri davam edən kosmik stansiyanın ilk hissələri 1998-ci ildə inşa edilməyə başlanıb. Bu dövrdə ABŞ tərəfindən təkrar istifadə edilə bilən kosmik nəqliyyat vasitələri də hazırlanmışdır. Stansiyanın əsas tikintisi əsasən 1998-2011-ci illərdə başa çatdırılmışdır.
Avropa, ABŞ, Rusiya, Kanada və Yaponiyanın birgə proqramı: ISS
Avropa, ABŞ, Rusiya, Kanada və Yaponiyanın “birgə proqramı” olaraq görülən ISS NASA-nın, eləcə də Rusiya Federal Kosmik Agentliyinin (Roskosmos), Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) birgə layihəsidir. Yaponiya Aerokosmik Tədqiqatlar Agentliyi (JAXA) və Kanada Kosmik Agentliyinin (CSA) töhfələri ilə yaradılmışdır.
Beynəlxalq Kosmik Stansiya Proqramı beynəlxalq uçuş ekipajlarını, çoxsaylı buraxılış aparatlarını, qlobal miqyasda paylanmış buraxılış və uçuş əməliyyatlarını, təlim, mühəndislik və inkişaf vasitələrini, rabitə şəbəkələrini və beynəlxalq elmi tədqiqat icmalarını birləşdirir.
