Hər kəsin gündəmində bu isti havada necə yemək, nələrə diqqət etmək kimi suallar var.
Son vaxtlar “Hava çox istidir!” Bu cümləni neçə dəfə söyləmisiniz?
Ucnoqta.az xəbər verir ki, havaların niyə birdən-birə istiləşməsi və rekord temperaturların günbəgün artması sualının kökündə iqlim böhranı dayanır.
Nə qədər su içməli?
Yay aylarında bədənimiz tərləmə səbəbindən adi haldan daha çox su və elektrolit itirir. Bu itkilərin artması təhlükəli ola bilər, ona görə də susuzluğu gözləmədən su içməyə diqqət edin. Gündə 2-2 litr yarım su içməyə çalışın. Unutmayın ki, bu həcm fiziki fəaliyyət səviyyənizdən, sağlamlıq vəziyyətinizdən və bir çox amillərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Praktik bir üsul olaraq, bədən çəkinizi 30 mililitrlə çarparaq minimum gündəlik su ehtiyacınızı asanlıqla hesablaya bilərsiniz.
İsti yoxsa soyuq su?
Əvvəlcə buradakı çaşqınlığı aradan qaldıraq. İsti su ilə soyuq su arasındakı fərq ondan ibarətdir ki, isti su əslində daha yavaş metabolizə olunur və mədədə daha uzun müddət qalır. Yəni soyuq su dövriyyəyə daha tez daxil olur və mədədən daha tez çıxır. Pəhrizdə isti və isti suyun istehlak edilməsinin səbəbi budur, çünki mədədə daha uzun müddət qaldığı üçün toxluq hissini dəstəkləyir. Ancaq artan temperatur səbəbiylə maye və elektrolit itkisi yaşadığımız bu günlərdə soyuq su içmək itirdiyiniz mayenin yerini doldurmaq üçün faydalı ola bilər. Qida təhlükəsizliyi ilə bağlı kiçik bir xəbərdarlıq etmək istərdim. Yayda istehlakı artan buzlu içkilər və çöldə istifadə etdiyiniz buz qatılmış qidalara qarşı diqqətli olun. Burada istifadə olunan buz qəliblərində təmiz sudan istifadə, çirklənmə riski və gigiyena kimi məsələlərə diqqət yetirmək lazımdır. O qədər ki, yay aylarında çöldə istehlak edilən buzlu içkilərdə zəhərlənmə təhlükəsi var.
İsti havanın immunitetə təsiri
Kim isti havada xəstələnmək istəyər? İmmunitet sisteminin isti havaya reaksiyasını araşdıran çox yeni bir araşdırma, isti hava ilə bəzi qan hüceyrələrinin səviyyələri arasında əlaqənin ola biləcəyini göstərir. İsti havanın iltihabı səbəb olaraq immun reaksiyasına mənfi təsir göstərən monositlər kimi tanınan ağ qan hüceyrələrinin müəyyən siniflərinin yüksək səviyyələri ilə əlaqəli olduğu aşkar edilmişdir. Amerika Ürək Dərnəyinin konfransında təqdim edilən bu araşdırmada iqlim böhranının gələcəkdə ürək-damar xəstəlikləri riskini artıra biləcəyi də vurğulanır. İltihabla mübarizənin ən yaxşı üsullarından biri antioksidantlarla zəngin rəngli pəhriz olsa da, zəncəfil və zərdəçal kimi iltihab əleyhinə qidaların soyuducu təsirindən də faydalana bilərsiniz.
Necə yemək?
İsti hava ürək-damar sağlamlığınıza təsir edə bilər. Amerika Ürək Dərnəyinin "Circulation" jurnalında dərc edilən araşdırma göstərir ki, temperaturun artması ürək-damar xəstəliklərindən ölümləri 2-3 dəfə artıra bilər. Ürək-damar sağlamlığı üçün diqqət etməli olduğunuz başqa bir məqam da qidalanma planınıza daxil etdiyiniz qidalardır. Xüsusilə isti havalarda qırmızı ət istehlakını azaltmağa çalışın və yüksək maye tərkibli tərəvəz və meyvələrə diqqət yetirin. Bu aylarda süfrənizin və yeməklərinizin vazkeçilməz olmasında maye tərkibi yüksək olan tərəvəz və meyvələr olsun.
Proteini necə artırmalı?
Qeyd edək ki, yay aylarında yağlı qidalardan və yüksək miqdarda qırmızı ətdən istifadəni azaltmalısınız. Bu aylarda yumurta istehlakı da azala bilər və səhər yeməyi üçün daha soyuq alternativlərə üstünlük verilir. Ancaq diqqətli olun, gündəlik protein qəbulunuzun kifayət qədər olduğundan əmin olun. Qeyri-kafi protein və enerji qəbulu zəiflik və yorğunluğa səbəb ola bilər. Bitki mənşəli zülal mənbəyi olan paxlalılar bu nöqtədə ən böyük köməkçilərinizdən biri olsun. Süfrənizə tez-tez mərci, lobya və noxud kimi paxlalı bitkiləri daxil edin. Paxlalı bitkiləri qəbul etdikdən sonra şişkinlik və ya qaz probleminiz varsa, cücərmiş paxlalıları istehlak etməyə cəhd edə bilərsiniz.
