Bakı, 3 oktyabr, AZƏRTAC
Dünyada aparılan yeni araşdırmanın nəticələrinə görə, Avropada uşaqlar idmanla məşğul olmurlar. Həmçinin Avropada 3-4 yaşlı hər dörd uşaqdan üçü ekran qarşısında çox vaxt keçirir, kifayət qədər yatmır və gündəlik hərəkətdən məhrumdur.
Beynəlxalq meyarlar 5 yaşından kiçik uşaqların gündə ən azı bir saatını intensiv idmanla, üç saatını fiziki fəaliyyətlə, 10-13 saatını yuxuda, cəmi bir saatını ekran qarşısında keçirə biləcəyini vurğulayır.
AZƏRTAC “euronews.com” saytına istinadla xəbər verir ki, “JAMA Pediatrics” jurnalında dərc olunan və təxminən 7000 uşağı əhatə edən araşdırmada dünyanın 33 ölkəsində uşaqların yalnız 14,3 faizinin bu standartlara cavab verdiyi bildirilib. Uşaqların 81 faizi kifayət qədər yatarkən, 41,8 faizi ekran vaxtı kriteriyasına cavab verir, 49,2 faizi isə fiziki fəaliyyətdən məhrum deyil.
Avstraliyanın Volonqonq Universitetinin tədqiqatçılarının fikrincə, araşdırma nəticələri dünyada insanların ömür boyu sağlamlığı və rifahı üçün ciddi təsir göstərə bilər, çünki erkən uşaqlıq sağlam vərdişlər yaratmaq üçün “kritik fürsət pəncərəsi” təqdim edir.
İngiltərənin Staffordşir Universitetinin inkişaf psixoloqu, dosent Sara Rouz bildirib ki, uşaqların müxtəlif ölkələrdə bu təlimatlara nə dərəcədə əməl etdiyini yoxlamaq həqiqətən vacibdir: “Hesabatdakı araşdırma nəticələri uşaqlar üçün bəzi dəyişikliklər etmək zərurətini ortaya qoyur. Araşdırmada iştirak etməsəm də, bunun üçün lazımi tədbirlərin görülməsinin vacibliyini nəzərə çatdırmaq istərdim”.
Regional fərqlər. Afrika və Avropada nisbətlər bir qədər yaxşıdır, uşaqların təxminən dörddə biri hər üç meyara cavab verir. Avropalı uşaqların yarısı ekran qarşısında məhdud vaxt keçirdiyi halda, 53,5 faizi lazımi idman edir və demək olar ki, hamısı (94,7 faiz) kifayət qədər yuxu alır. Araşdırmaya görə, Avropada qızlar oğlanlardan daha çox ekran vaxtına uyğunlaşırlar, nəticə olaraq onlar az idmanla məşğul olurlar.
Şimali və Cənubi Amerikadakı uşaqlar həm ən yaxşı, həm də ən pis vərdişləri ilə seçilirlər. Məsələn, hər üç uşaqdan ikisi adekvat fiziki fəaliyyətlə məşğul olsa da, onlar da ekranda çox vaxt keçirirlər. Ekran qaydasına əməl edənlərin cəmi 17 faizə uyğun gəldiyi bildirilir.
Bir çox Avropa ölkəsi uşaqların ekran qarşısında keçirdikləri vaxtı məhdudlaşdırmağa çalışır. Məsələn, İsveç Xalq Sağlamlığı Agentliyi 18 aylıqdan kiçik körpələr, həmçinin iki yaşından kiçik uşaqlar üçün ekranların qadağan edilməsini təklif edib. Bundan başqa, Fransa hökuməti üç yaşından kiçik uşaqların ekran qarşısında vaxt keçirməməsi və bunun altı yaşa qədər “qətiyyətlə məhdudlaşdırılması” lazım olduğunu bildirib.
Bəzi digər ölkələrdə, məsələn, Çində gənclərin çox vaxt keçirdikləri internet əsaslı video oyunlara məhdudiyyət qoyulub. Digər tərəfdən, İsveçin Lund Universitetinin tədqiqatçıları rəqəmli texnologiyaların gündəlik həyatın hər yerində olduğunu və onun bu sahəyə qoyulacaq məhdudiyyətlərin heç də həmişə real olmayacağını diqqətə çatdırıblar.
