QHT.az: Salam, sizə müraciət etmək istədiyimiz mövzu Uşaqların aqressiv davranışları və bunun səbəbləri ilə bağlıdır. Bu mövzuda fikirlərinizi bölüşə bilərsinizmi?
Psixoloq: Salam, əlbəttə, bu çox vacib bir mövzudur. Uşaqların aqressiv davranışları müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər və bu səbəbləri anlamaq onların öhdəsindən gəlmək üçün vacibdir.
QHT.az: Aqressiv davranışın əsas səbəbləri hansılardır?
Psixoloq: Aqressivliyin bir neçə əsas səbəbi var. Birincisi, valideynlərin uşaqları rədd etməsidir. Tez-tez aqressivlik hücumları arzuolunmaz uşaqlarda özünü göstərir. Valideynlərin laqeydliyi və ya düşmənçiliyi də bu davranışın inkişafına səbəb olur.
QHT.az: Bəs tənqid və alçaldıcı ifadələrin rolu nədir?
Psixoloq: Uşağın aqressivliyinin artmasına səbəb olan əsas amillərdən biri də səhv və yersiz tənqiddir. Təhqir və alçaldıcı ifadələr uşaqlarda aqressiv reaksiyalara səbəb ola bilər.
QHT.az: Valideynlərin davranışları aqressivliyə necə təsir edir?
Psixoloq: Valideynlərin davranışları böyük rol oynayır. Həddindən artıq nəzarət (hiperqəyyumluq) və ya nəzarətin tam olmaması (hipoqəyyumluq) uşağın aqressiv davranışlarına yol açır. Eyni zamanda, valideynlərin diqqətinin çox olması və ya olmaması da təsir edir. Uşaqlar, diqqət mərkəzində olduqda və ya diqqətsiz qaldıqda, aqressiv reaksiya göstərə bilərlər.
QHT.az: Fiziki aktivliyin məhdudlaşdırılması necə təsir edir? Aqressiv uşağa necə kömək etmək olar?
Psixoloq: Fiziki aktivliyin qadağan edilməsi uşaqlarda artan qıcıqlanmaya və aqressiv reaksiyalara səbəb ola bilər. Uşaqların enerjisini çıxarmaq üçün fiziki aktivlik çox vacibdir. Aqressiv uşaqlarla iş dörd əsas istiqamətdə aparılmalıdır. Birincisi, qəzəblə işləməkdir. Uşağa qəzəbini təhlükəsiz yollarla ifadə etməyi öyrətmək vacibdir. Bunun üçün "Qışqırıq Kisəsi", "Təpik Yastığı" kimi oyunlardan istifadə edilə bilər.
QHT.az: Özünü idarə etməyi öyrətmək də vacibdir, deyilmi? Hisslərlə işləmək barədə nə deyə bilərsiniz?
Psixoloq: Bəli, qəzəb və ya narahatlıq vəziyyətlərində uşağın özünü idarə etmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün "Ona qədər saydım və qərar verdim" kimi oyunlar təklif edilir. Uşağa başqalarının və öz emosiyalarını dərk etməyi, empatiya və etibar etməyi öyrətmək də vacibdir. Bunun üçün "Fotoşəkillərdən Hekayələr" və nağıl oxumaq metodlarından istifadə etmək olar.
QHT.az: Konstruktiv ünsiyyət bacarıqları necə öyrədilir?
Psixoloq: Problemli vəziyyətlərdə adekvat davranış reaksiyalarını və münaqişədən çıxış yollarını öyrətmək vacibdir. Bu, uşaqların sosial bacarıqlarını inkişaf etdirir və aqressiv davranışların azalmasına kömək edir.
QHT.az: Çox sağ olun, çox faydalı məlumatlar verdiniz.
Psixoloq: Siz də sağ olun. Uşaqların sağlam və xoşbəxt böyüməsi üçün onların davranışlarını anlamaq və onlara sevgi və anlayışla yanaşmaq çox vacibdir.
