Ayasofya İstanbulun mərkəzində, əsrlərə meydan oxuyan bir abidədir. Bu möhtəşəm tikili sadəcə bir bina deyil, tarixin, sənətin və inancın bir-birinə qarışdığı maraqlı səyahətdir. Onun qapısından içəri girdiyiniz anda min ildən artıq bir zaman tunelində itəcək və insanlığın ortaq irsini dərindən hiss edəcəksiniz.
Ayasofya 537-ci ildə Bizans imperatoru I Yustinian tərəfindən kilsə kimi tikilib və o vaxtdan bəri dünya memarlığının ən böyük şah əsərlərindən biri hesab olunur. Nəhəng günbəzi səmaya meydan oxusa da, onun içindəki İslam və Xristian ikonoqrafiyasının harmoniyası sülh və birgəyaşayış mesajı verir. 1453-cü ildə İstanbulun Osmanlı tərəfindən fəthindən sonra məscidə çevrilən bina 1935-ci ildə muzey, 2020-ci ildə isə yenidən məscid kimi fəaliyyətə başlayıb. Bununla belə, Ayasofya bəşər tarixinin güzgüsü hesab olunur.
Hündürlüyü 55,6 metr olan günbəz memarlıq tarixində dönüş nöqtəsidir. İçəri girəndə ilk gözə çarpan günbəz sizi sözün əsl mənasında özünə çəkir. Qızıl mozaika, Osmanlı dövrünə aid İslam xəttatlığı və binanın içini bəzəyən mərmər sütunlar sizi müxtəlif dövrlərə aparır. Sizi hər küncdə yeni bir hekayə gözləyir: Məryəmin mozaikası, Sultan II hekayəsi. VI əsrdən I Səlim və ya Bizans sənətkarlığının mehrabı…
Ayasofyada vaxt keçirmək həm sənətin, həm də inancın ən saf formasına şahidlik etmək deməkdir.
İçəri girən kimi xarici dünyanın səs-küyü geridə qalır. Günün müxtəlif saatlarında məscidə dəyən günəş şüaları hər dəfə binaya tamam başqa ab-hava verir. Ziyarətçilər istər dua etməyə, istərsə də tarixi izləməyə gəlsələr də, bu füsunkar atmosferdən heyran qalacaqlar.
Ayasofyanı ziyarət etmək üçün səbəblər
Qədim Bizansdan Osmanlıya qədər tarixin izlərini ehtiva edən bu tikilidə hər müxtəlif mədəniyyətlərin izinə rast gələ bilərsiniz. Bu unikal bina İstanbulun mərkəzində yerləşir. Sultanahmet Meydanında yerləşən Ayasofya, Topkapı Sarayı, Yerebatan Sarnıcı və Sultanahmet Məscidi kimi digər əhəmiyyətli əsərlərlə iç-içə olan zəngin mədəni marşrutun bir hissəsidir. Şəhərin mərkəzində yerləşən bu ərazi keçmişlə indini birləşdirən zaman kəsişməsi kimidir.
Sənətsevərlər üçün Ayasofya sözün əsl mənasında cənnətdir. Qızıl mozaikadan Osmanlı xəttatlığına qədər sənət əsərləri tarixin müxtəlif dövrlərində hazırlanmış ən nadir nümunələri ortaya qoyur. Hər küncdə sənət, iman və bəşər tarixinin izləri var.
Ayasofyaya bir dəfə gələn hər kəs buradan ayrıldıqdan sonra hər səfərini ağlında yenidən yaşayır. İstanbulu ziyarət etmək, Ayasofyanı kəşf etmədən ayrılmamaq deməkdir.
