Alimlər ilk dəfə olaraq yetkin bir canlanın beyninin tam xəritəsini yaradıblar. Meyvə milçəyinin bütün neyronlarının 3D modeli və aralarındakı 50 milyon əlaqə ilə alimlər ilk dəfə yeriyə və uça bilən yetkin canlının bütün beynini görə bildilər.
Hafta.az-ın yazdığına görə, bu, məsələn, meyvə milçəyinin sürfəsini və onun çox az sayda 3016 neyronunu ələ keçirən əvvəlki səylərlə müqayisədə böyük bir irəliləyişdir.
Tədqiqatçılar ümid edirlər ki, bu araşdırma nəticədə daha böyük beyinlərdə, o cümlədən insan beynində oxşar tədqiqatların aparılması istiqamətində bir addım olacaq. O, həmçinin beynin əslində necə işlədiyinə dair fundamental suallara dair yeni fikirlər verə bilər.
Araşdırma artıq göstərir ki, beyinlər düşündüyümüzdən daha çox oxşar ola bilər. Yeni xəritələnmiş beyni əvvəlki, daha kiçik tədqiqatlarla müqayisə edərək, tədqiqatçılar təsvirlərin əhəmiyyətli oxşarlıqlara malik olduğunu və beynin özünün unikal bir quruluş olmadığını aşkar etdilər.
"Beynin necə işlədiyini başa düşmək istəyiriksə, düşünməyimizi təmin etmək üçün bütün neyronların necə birləşdiyinə dair mexaniki bir anlayışa ehtiyacımız var. Əksər beyinlər üçün bu şəbəkələrin necə işlədiyi barədə heç bir məlumatımız yoxdur" deyib Qreqori Cefferis.
Milçəklər gəzmək, uçmaq, naviqasiya etmək və erkəklərin dişilərə mahnı oxutması kimi hər cür mürəkkəb işləri görə bilər. Beyin naqilləri diaqramları, maraqlandığımız hər şeyi başa düşmək üçün ilk addımdır. Məsələn, hərəkətimizi necə idarə etdiyimizi, telefona necə cavab verdiyimizi və ya bir dostu necə tanıdığımızı.
Xəritə eni 1 millimetrdən az olan milçəyin beyninin götürülərək 7000 dilimə bölünməsi və sonra skan edilməsi ilə hazırlanıb. Tədqiqatçılar bu şəkilləri (100 terabaytdan çox) skan etmək üçün süni intellektdən istifadə edərək 140 min neyron və 50 milyon əlaqədən ibarət xəritə yaradıblar.
Tədqiqatçılar beyinləri daha yaxşı başa düşmək ümidi ilə bütün məlumat bazasını tədqiqatçılar üçün açıq və pulsuz edib. Sağlam bir beynin necə işlədiyini başa düşməklə, psixi sağlamlıq problemlərində olduğu kimi beyinlər fərqli işlədikdə nə baş verdiyini daha yaxşı görə bilərik.
Xəritə "Yetkinlərin beyninin neyron naqilləri diaqramı" və "Bütün beyin annotasiyası və multi-connectome hüceyrə tiplənməsi") əsasında hazırlanıb.
