Amerika alimləri qrip virusunun zülallarından birinə bağlana bilən və onun hissəciklərini antikorların və immun hüceyrələrinin aktiv şəkildə hücumuna məruz qalacaq şəkildə qeyd edə bilən qısa molekul yaradıblar.
Redaktor.az-ın məlumatına görə tədqiqatçılar PNAS elmi jurnalında dərc olunan məqalədə yazır ki, bu dərman ağciyərlərdən virus hissəciklərini təmizləməkdə mövcud antiviral dərmanlardan min dəfə yaxşı idi.
"Biz həm viral hissəciklərin səthində, həm də yoluxmuş hüceyrələrin daxilində viral ferment neyraminidazasını bağlaya və onun işini boğmağa qadir olan qısa bir molekul zanDR yaratdıq. Bu dərmanın bir dozası virusa yoluxmuş bütün siçanların ölümündən qorundu. Tədqiqatçılar yazır ki, qrip virusu hissəciklərinin öldürücü dozası, həmçinin "ağciyərləri patogendən təmizləməkdə mövcud dərmanlardan min dəfə yaxşıdır".
Bu qrip dərmanı Purdue Universitetinin (ABŞ) professoru Filip Lounun rəhbərlik etdiyi bir qrup amerikalı molekulyar bioloq tərəfindən hazırlanmışdır. O, struktur baxımından mövcud qrip dərmanı olan zamanavirə bənzər qısa bir molekuldur. Bu maddə kimi, zanDR molekulu da viral hissəciklərin qabığına bağlana bilir, lakin eyni zamanda o, neyraminidazanın işini boğmaqla yanaşı, həm də immunitet sisteminin virusa daha aktiv şəkildə hücum etməsinə səbəb olur.
Bunun üçün alimlər zamanaviri elə modifikasiya etdilər ki, ona iki üzvi maddənin molekulları, aromatik karbohidrogen dinitrofenil və şəkər ramnozu yapışdı. Bu maddələrin hər ikisi insan orqanizmi üçün yaddır, buna görə də onların qana daxil olması adətən güclü immun reaksiyasına səbəb olur. Bu, ramnoz və dinitrofenilin yerləşdiyi hər hansı strukturlara aktiv şəkildə hücum edən antikorların meydana gəlməsinə səbəb olur.
Tədqiqatçılar bu birləşmənin işini siçanlar üzərində təcrübələrdə sınaqdan keçirdilər, onların bədənlərinə ramnoz və dinitrofenilə qarşı insan antikorlarının molekulları, həmçinin qrip virusu hissəciklərinin ölümcül konsentrasiyası daxil edildi. Sonrakı müşahidələr göstərdi ki, yeni dərman bütün siçanların həyatını xilas etdi, zamanavirin özü də daxil olmaqla, dörd mövcud qrip dərmanı gəmiricilərin 20-60%-ni ölümdən qorudu.
Bioloqların sonradan kəşf etdiyi kimi, zanDR-nin faydalı təsiri onunla əlaqədar idi ki, bu dərman gəmiricilərin burnuna yeridildikdən cəmi bir gün sonra onların ağciyərlərini qrip virusunun bütün hissəciklərindən, sayı üç və ya daha çox olan qrip virusundan tamamilə təmizlədi. digər antiviral agentləri qəbul edərkən daha aşağı miqyaslı sifarişlər. Professor Lou və həmkarları belə təcrübi nəticələr bu maddənin qripin müalicəsi kimi istifadəsinin yüksək perspektivlərindən xəbər verir.
Turan İSMAYIL
