Yeni bir araşdırma, plastik butulkaların mühüm kimyəvi komponentini 2-ci tip diabet riski ilə əlaqələndirən qəti sübutlar tapıb.
Hafta.az-ın yazdığına görə, “Diabetes” elmi jurnalında dərc edilən araşdırma, plastik su şüşələri də daxil olmaqla qida və içki qablaşdırmalarının istehsalında istifadə edilən kimyəvi maddə olan BPA-nın orqanizmdə şəkər mübadiləsini tənzimləyən hormon insulinə qarşı həssaslığı azalda biləcəyini ortaya qoyub.
Amerika Diabet Assosiasiyasının 2024-cü il Elmi Sessiyalarında təqdim olunacaq tapıntılar ABŞ Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyini (EPA) şüşələrdə və qida qablarında BPA-ya məruz qalma üçün təhlükəsiz limitləri yenidən nəzərdən keçirməyə çağırır.
Əvvəlki araşdırmalar artıq göstərib ki, plastik və epoksi qatranların hazırlanmasında istifadə edilən Bisfenol A kimyəvi maddəsi insanlarda hormonları poza bilir.
Tədqiqat BPA-nı diabetlə əlaqələndirsə də, əvvəlki heç bir araşdırma bu kimyəvi maddənin insanlara verilməsinin böyüklərdə bu riski artırıb-artmadığını birbaşa qiymətləndirməyib.
Kaliforniya Politexnik Dövlət Universitetinin alimləri bir şərhdə, "Bunlar BPA tətbiqinin 2-ci tip diabet riskini artıra biləcəyini sübut edən ilk tapıntılardır" deyib.
Tədqiqat zamanı alimlər plasebo və ya gündə hər kiloqram bədən çəkisi üçün təxminən 50 mikroqram BPA vermək üçün təsadüfi yolla 40 sağlam yetkin seçib,
BPA-nın bu dozası hazırda EPA tərəfindən təhlükəsiz olaraq təsnif edilən miqdardır.
BPA ilə müalicə olunanlar 4 gündən sonra insulinə daha az cavab versələr də, plasebo qrupunda bu dəyişiklik müşahidə olunmayıb.
"Bu nəticələr ABŞ-ın EPA təhlükəsiz dozasının yenidən nəzərdən keçirilməli olduğunu və tibb işçilərinin xəstələrə bu dəyişiklikləri tövsiyə edə biləcəyini göstərir" deyib tədqiqatçılar.
Plastik butulkalar rahatlığı üçün bütün dünyada geniş istifadə olunur, lakin artan tədqiqatlar onların kimyəvi komponentlərinin sağlamlığa təsiri ilə bağlı narahatlıqları artırır.
Bu yaxınlarda “Eco-Environment & Health” elmi jurnalında dərc olunan başqa bir araşdırma, günəş işığına məruz qalan plastik su qablarının zərərli kimyəvi maddələr buraxa biləcəyini ortaya qoyub.
Bu tədqiqat günəş işığına məruz qalan 6 növ plastik su şüşəsindən ayrılan uçucu üzvi birləşmələri və ya VOC-ları qiymətləndirib.
Bəzi şüşə növlərinin ciddi sağlamlıq risklərini göstərən n-hexadecane kimi xərçəngə səbəb olduğu bilinən kimyəvi maddələr də daxil olmaqla, yüksək zəhərli üzvi birləşmələr buraxdığı aşkar edilib. Bu tapıntılar, zərərli kimyəvi maddələrə məruz qalmanın azaldılmasını təmin etmək üçün daha sərt sənaye qaydaları tələb edir.
Amerika Diabet Assosiasiyasının baş elmi və tibb işçisi Robert Qabbay, "Bu, məlumatlı ictimai sağlamlıq tövsiyələrinə və siyasətlərinə ehtiyacın vurğulanmasının yalnız başlanğıcıdır" deyib.
