Ənənəvi olaraq, bir çox insanlar sızanaqları yeniyetməlik ilə əlaqələndirirlər – bu dövrdə bədəndə hormonal dəyişikliklər baş verir. Ancaq sonra hər şey qaydasına düşür və sızanaqlar getməlidir… Bəs, niyə bəzən bu baş vermir?
Bəli, insanların 85%-ə qədərinin 12-24 yaş arasında sızanaqlardan əziyyət çəkməsinə baxmayaraq, 25+ 1 yaş arasında baş verənlər də var . Üstəlik, qadınlar arasında gec başlayan sızanaqların tezliyi kişilərə nisbətən daha yüksəkdir, yeniyetmələrin statistikasından fərqli olaraq, oğlan və qızlarda sızanaq demək olar ki, bərabərdir.
Eyni zamanda, böyüklərdə sızanaqlar ən çox üzün U zonasında görünür (bunlar yanaqlar, ağız ətrafı və çənənin aşağı hissəsidir). Komedonlar – qara və ya ağ nöqtələr – daha az yayğındır, lakin iltihab elementləri – düyünlər, papüllər, püstüllər – daha aydın görünür.
Yetkinlərdə səpgilərin başlanğıc vaxtından və tezliyindən asılı olaraq bölünən xəstəliyin üç alt növü var:
1.Davamlı – sızanaqlar yeniyetməlik dövründə görünür və illər keçdikcə keçmir (bu xəstəliyi olan qadınların 80% -ə qədəri bundan əziyyət çəkir);
2.Təkrarlanan – sızanaqlar da yetkinlik dövründə başlayır, lakin sonra “yatırılır” və həyatın müxtəlif dövrlərində pisləşir;
3.Gec başlayan sızanaqlar – sızanaqlar 25 ildən sonra ilk dəfə görünür.
Bu nə ilə bağlıdır?
Yeniyetmələrdə və böyüklərdə sızanaqların ümumi mexanizmi xüsusilə fərqli deyil. Sızanaqların meydana gəlməsi və ya kəskinləşməsi zənciri aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir:
Dəri həddindən artıq sebum istehsal etməyə başlayır – endokrin və ya hormonal xüsusiyyətlər və “partlamalar” fonunda.
Epidermisin keratinləşdirilmiş hüceyrələri (dərinin yuxarı təbəqəsi) yağ kanallarını tıxamağa başlayır, normal sebum ifrazının qarşısını alır.
Bu, sızanaqlara səbəb olan bakteriyaların böyüməsi üçün əla şərait yaradır.
Yerli iltihablı bir reaksiya meydana gəlir – eyni döküntülərin, papüllərin, püstüllərin və digər formasiyaların görünüşü.
Bu baxımdan, yetkinlik dövründə qadınların niyə kişilərdən daha çox sızanaqdan əziyyət çəkə biləcəyi aydın olur. Əlbəttə ki, qadınlar daha çox sayda hormonal dəyişikliklərdən keçirik: hamiləlik, doğuş, ana südü ilə qidalanma, dövr xüsusiyyətləri…
Nə etməli?
Bir çox digər xroniki xəstəliklərdə olduğu kimi: dəriyə düzgün qulluq edin, alevlenmələri dərhal müalicə edin və yeni formasiyaların görünüşünün qarşısını alın. Sızanaqdan əziyyət çəkən bir insanın dərisinin bir növ risk zonasında olduğunu başa düşmək vacibdir. Üzərində yeni kosmetika sınaqdan keçirməməli, güclü günəş şüalarına, solaryuma məruz qoymamalısınız… Qulluq yumşaq, zərif olmalı, dərinin təbii qoruyucu xüsusiyyətlərini qorumalı, onu qurutmamalıdır.
Ayşən
