Sabiq nazir: “Rəqəmlər real iqtisadiyyatda artıma nail olmaq üçün hədəflərin müsbət nəticələrini əks etdirir”
Azərbaycan ilin ikinci yarısına yenilənmiş dövlət büdcəsi ilə qədəm qoyur. Maliyyə sənədinin yeni variantında gəlir və xərclər artırılıb. Eyni zamanda, əsas maliyyə yükü fiskal dövlət qurumlarının üzərinə düşür. Dövlət Neft Fondundan büdcəyə transfertlər dəyişməsə də, vergi və gömrük idarələrinin öhdəlikləri artıb.
Mövzu ilə bağlı AYNA-ya danışan keçmiş maliyyə naziri, iqtisad elmləri doktoru, professor Fikrət Yusifov deyib ki, istənilən dövlət büdcəsinin gəlir hissəsi ölkənin iqtisadi vəziyyətindən, inkişaf səviyyəsindən asılıdır: “Azərbaycan da bu baxımdan istisna deyil. Son onilliklər ərzində respublikamızın milli iqtisadiyyatı dünya iqtisadiyyatının bir hissəsinə çevrilib. Ona görə də ölkəmizin iqtisadiyyatı beynəlxalq səviyyədə gedən proseslərdən, xüsusən də beynəlxalq əmtəə bazarlarındakı vəziyyətdən kənarda qala bilməz. Yeri gəlmişkən, bu birmənalı əlaqəni xüsusilə 2014-2015-ci illərdə baş verən hadisələr aydın şəkildə nümayiş etdirir ki, bu da qlobal proseslərin Azərbaycanın iqtisadi və maliyyə vəziyyətinə necə təsir göstərə biləcəyini izah edir”.
Ona görə də əsas maliyyə sənədində dəyişikliklərin səbəblərini qlobal iqtisadiyyatda və beynəlxalq əmtəə bazarlarındakı vəziyyətin müəyyən etdiyini desək, yanılmarıq. Bundan əlavə, onlar təbii ki, bilavasitə daxili iqtisadi vəziyyətlə - milli iqtisadiyyatın və xüsusilə onun qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlıdır.
“Bu ilin ötən dörd ayında ümumi daxili məhsul istehsalı 38,2 milyard manat, o cümlədən qeyri-neft seqmentində 24,2 milyard manat təşkil edib. Ötən ilin qeyd olunan dövrü ilə müqayisədə ÜDM-imiz real ifadədə 4,3 faiz, qeyri-neft sektorunda isə 7,7 faiz artıb”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Ekspert xatırladıb ki, büdcə ilin əvvəlində ÜDM-in 3 milyard manat artımı proqnozu ilə tərtib edilib: “Bu arada dünya bazarlarında neftin bir barelinin orta illik qiyməti 60 dollardan 75 dollara yüksəlib, iqtisadi aktivliyin əsas göstəricisi olan inflyasiya cəmi 0,7% təşkil edib. Başqa sözlə, büdcənin korreksiyası üçün çox müsbət vəziyyət yaranıb. “Büdcə sistemi haqqında” qanuna əsasən, bu məsələ mayın 15-dən tez və 15 oktyabrdan gec olmayaraq parlamentin müzakirəsinə çıxarıla bilər ki, bu da edilib”.
Yusifov əsas maliyyə sənədində gəlirlərin artımı ilə bağlı qeyri-neft sektorunun mənfəətinin sürətlə artmasına diqqət çəkərək, bu artımı ölkənin ali rəhbərliyinin iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə uyğun iqtisadi strategiyasının uğuru adlandırıb: “Bütün bunlar son nəticədə bizə əlavə mənfəət gözləntilərindən istifadə edərək gəlir proqnozlarını artırmağa imkan verdi. Nəticədə dövlət xəzinəsinin proqnozlaşdırılan gəlirləri 2180,0 milyon manat və ya 6,4 faiz artaraq 36353,0 milyon manata çatmışdır. Xərclər 2944,3 milyon manat (+8%) artaraq 39707,3 milyon manat təşkil edib. Büdcə kəsiri də təsdiq edilmiş 2590,0 milyon manata qarşı 764,3 milyon manat (+29,5%) artaraq 3354,3 milyon manat təşkil edib. Beləliklə budcə kəsiri proqnozlaşdırılan ÜDM-in 2,8%-nə bərabər olub. Onun əlavə artımı daxili borclar, vahid xəzinə hesabının sərbəst qalığı və məqsədli büdcə vəsaitlərinin qalığı hesabına ödəniləcək”.
Artıq qeyd edildiyi kimi, gəlir strukturunda gəlirlərin böyük hissəsi qeyri-karbohidrogen sektorundan əldə olunacaq. Ekspertin fikrincə, bu, ciddi müsbət haldır: “Çünki rəqəmlər real iqtisadiyyatda artıma nail olmaq üçün hədəflərin müsbət nəticələrini əks etdirir. Neft sektoru büdcə gəlirlərinin 48,9 faizini və ya 17 769,0 milyon manatını ödəyəcək. Müvafiq olaraq, qeyri-neft sektorundan daxilolmalar 51,1 faiz və ya 18584,0 milyon manat təşkil edəcək”.
Eyni zamanda, neft sektorundan daxilolmalar 605 milyon manat (3,5%) artacaq. Qeyri-neft seqmenti üzrə daxilolmalar 1575,0 milyon manat (9,3%) artacaq ki, bu da ötən ilin göstəricisindən 1504,0 milyon manat (8,8%) çoxdur. İqtisadçının sözlərinə görə, qeyri-neft gəlirlərinin dövlət büdcəsinin gəlirlərində xüsusi çəkisi 1,3 faiz artaraq 51,1 faiz olacaq.
Gəlir strukturunda gəlirlərin aslan payı fiskal orqanların payına düşür. Dövlət Vergi Xidməti tərəfindən büdcəyə 15 270,0 milyon manat - bütün daxilolmaların 42 faizi ödəniləcək. Gömrük vasitəsilə dövlət xəzinəsinə 6,400 milyon manat (17,6%) daxil olacaq, Dövlət Neft Fondundan transfertlər 12,781 milyon manat (35,1%) təşkil edəcək. Bu siyahıda sonrakı yerdə büdcədənkənar təşkilatlardan əldə olunan gəlirlər - 831 milyon manat, digər gəlirlər sütununda isə 821 milyon manat və ya bütün daxilolmaların 2,3 faizi gəlir. Mərkəzi Bank büdcəyə 250 milyon manat (0,7%) ödəyəcək.
- Gecə Modu
- Ana səhifə
- Statistika
- Səhifələr
- Reytinq
- Hava
- Valyuta
