Ət və süd məhsullarını bitki əsaslı alternativlərlə əvəz etmək və veqan həyat tərzinə üstünlük vermək düşündüyünüz qədər sağlam seçim olmaya bilər.
Medicina.az xəbər verir ki, alimlər heyvan mənşəli qidalar əvəzinə ultra emal olunmuş veqan məhsullar (UPF) istehlak etməyin infarkt və insult riskini 15 faiz artırdığını müəyyən ediblər.
Yüz minlərlə insanın Böyük Britaniyanın “Biobank”ındakı tibbi analizinə əsasən, yağ, duz və şəkərlə dolu ultra emal olunmuş qidalar infarkt və insult riskini artırdığı üçün uzunmüddətli istifadəsi tövsiyə edilmir.
“Lancet Regional Health- Europe” jurnalında dərc edilən araşdırma göstərir ki, bu təhlükələr hətta bitki əsaslı UPF-lərdə də mövcuddur və yüksək miqdarda istehlak ürək səbəbli ölümün 15 faiz artması ilə əlaqələndirilir.
London İmperial Kollecinin mütəxəssislərinin də iştirak etdiyi araşdırmada 40-69 yaş arası 118 mindən çox britaniyalının məlumatlarından istifadə edilib və onların pəhrizləri ən azı iki gün ərzində qiymətləndirilib.
Elm adamları qidaları meyvə, tərəvəz, taxıl və çörək kimi bitki mənşəli məhsullara, həmçinin desertlərə və balıq, quş əti, qırmızı ət, yumurta və süd məhsulları kimi heyvan mənşəli məhsullara bölüblər. Daha sonra iki qrupdan biri ultra-işlənmiş (UPF), digəri isə ultra-işlənməmiş qidalar yeyiblər.
Bu məlumatlar daha sonra ürək-damar xəstəlikləri haqqında məlumat əldə etmək üçün xəstəxana və ölüm qeydləri ilə əlaqələndirilib.
Bitki mənşəli ultra emal olunmuş qidaları çox istehlak edən insanlarda ürək damarlarının tıxanması kimi şərtlərin inkişaf riski 7 faiz yüksək olub. Daha az pəhriz saxlayan vegetarianlarla müqayisədə isə onların ölüm riski 15 faiz daha yüksək idi.
Təzə meyvə və tərəvəz kimi işlənməmiş vegetarian qidaların qəbulunun 10 faiz artırılması ürək xəstəliyi riskinin 8 faiz azalması ilə əlaqələndirilib. Ən az UPF istehlak edən vegetarianlarda ürək xəstəliyindən ölümlər beşdə bir azalıb və damarlarda yağ yataqlarının yığılması nəticəsində yaranan ürək-damar xəstəlikləri 13 faiz azalıb.
"Meyvə və tərəvəz, tam taxıl və paxlalılar kimi təzə bitki əsaslı qidaların sağlamlıq və ətraf mühitə əhəmiyyətli faydaları olduğu bilinir. Ultra emal edilmiş qidalar sağlam məhsullar kimi satışa çıxarılsa da, bu geniş miqyaslı araşdırma bitki əsaslı ultra emal edilmiş qidaların sağlamlığa nəinki faydalı olduğunu, əksinə pis sağlamlıq nəticələri ilə əlaqəli olduğunu göstərir", - deyə araşdırmanın həmmüəllifi, “Imperial College London School of Public Health”dən Dr. Ester Vamos bildirib.
Alimlər bu qidalarda olan qida əlavələrinin və sənaye çirkləndiricilərinin oksidləşdirici stress və iltihaba səbəb ola biləcəyini qeyd edirlər.
Aysel
