ABŞ-ın Şimal-Qərb Universitetinin nevroloqları beyin iltihabının yaddaşa necə təsir etdiyinə dair anlayışımızı əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirən son kəşflərini təqdim etdilər.
Aztibb.az xəbər verir ki, “Nature” jurnalının məlumatına görə, tədqiqat beyin neyronlarının iltihabının və DNT-nin zədələnməsinin uzunmüddətli yaddaşların formalaşmasında müsbət rol oynaya biləcəyini göstərib.
Əvvəllər neyronların iltihabının Alzheimer və Parkinson kimi xəstəliklərin inkişaf riski ilə əlaqəli ola biləcəyi düşünülürdü. Bununla belə, yeni araşdırmalar göstərir ki, keçmiş hadisələr haqqında məlumatların işlənməsi üçün mühüm mərkəz olan hipokampusdakı iltihab xatirələrin yaradılması üçün zəruridir.
Siçanları model kimi istifadə edən alimlər xatirələrin necə formalaşdığını anlamaq üçün bir sıra təcrübələr aparıblar. Onlar aşkar ediblər ki, adətən patogenlərə qarşı immun reaksiya ilə əlaqəli olan TLR9 yolu infeksiyadan daha çox DNT zədələnməsi səbəbindən hipokampal neyronlarda aktivləşib. Bu, DNT zədələnməsinə cavab olaraq TLR9 yolunun aktivləşdirilməsinin yaddaşın formalaşması üçün çox vacib olduğunu göstərir.
Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, bu kəşf gözlənilməz olub, çünki TLR9 əvvəllər yaddaş mexanizmi deyil, yalnız immunitet sisteminin bir hissəsi hesab olunurdu. Üstəlik, elm adamları siçanlarda TLR9-u bloklayanda uzunmüddətli xatirələr yaratmaq qabiliyyətini itirirdilər.
Təcrübələr həmçinin göstərib ki, iltihablı proseslər zamanı yaddaşın kodlaşdırılmasına cavabdeh olan neyronlar yeni və ya oxşar stimullara qarşı daha davamlı olurlar. Bu müqavimət artıq əldə edilmiş məlumatların saxlanmasında əsas rol oynayır, zamanla formalaşan yaddaşların sabitliyini təmin edir.
Bu kəşf yaddaş mexanizmlərini başa düşmək üçün yeni perspektivlər açır və gələcəkdə mühüm klinik tətbiqlərə malik ola bilər.
