Bu həftə Rusiya prezidenti Vladimir Putin Pekində Si Cinpinlə görüşəcək. Reyting.azxəbər verir ki, Vladimir Putinin dövlət səfəri onun çinli həmkarı ilə 43-cü görüşü olacaq.
“Financial Times” isə bildirir ki, iki tərəf arasında iqtisadi əlaqələr inkişaf etsə də, danışıqların mühüm mövzusuna çevriləcəyi gözlənilən Qərb sanksiyalarının təzyiqi ilə üzləşir.
Çin gömrük orqanlarına görə, keçən il ikitərəfli ticarət 240 milyard dollar dəyərində olub ki, bu da bir il əvvəllə müqayisədə 26 faiz çoxdur. Çin avtomobil və sənaye avadanlıqlarından tutmuş smartfonlara qədər mallar tədarük edir və Rusiyadan milyardlarla enerji ixracatı alır.
Təhlilçilər bildirirlər ki, iqtisadi əlaqələrin güclənməsi Çinin öz istiqamətində və ABŞ hesabına ticarət yolu ilə qlobal geosiyasəti dəyişmək istəyinin ən bariz əlamətlərindən biridir. Çin Rusiyaya öldürücü silah vermədiyini bildirir. Lakin o, Rusiya müdafiə sənayesi üçün mühüm təchizat kanalına çevrilib.
Peterson Beynəlxalq İqtisadiyyat İnstitutunun baş elmi işçisi Elina Rıbakova deyir ki, Çin indi Rusiyanın ən mühüm tərəfdaşıdır, onun xammalını alır və hərbi əməliyyatlar üçün mallar verir.
Asiya Cəmiyyəti Siyasəti İnstitutunun analitiki Filip İvanov vurğulayır ki, Pekin Qərblə uzunmüddətli rəqabət və qarşıdurma gözləyir və bunu kompensasiya etmək üçün qeyri-Qərb ölkələri ilə iqtisadi əlaqələrinə sərmayə qoyur. Bir çox rus iş adamı da Çin bazarını hədəfləyir və hər iki tərəfin hökumətləri bunu dəstəkləyir.
İvanovun sözlərinə görə, Çin və Rusiya arasında iqtisadi əlaqələr 2014-cü ildən, Rusiyanın Krımı ilhaq etdiyi, Qərbin ilk sanksiyaları ilə üzləşdiyi və Si Cinpinin daha iddialı xarici siyasət yürütməyə başladığı vaxtdan bəri inkişaf edib. 2022-ci ildəki genişmiqyaslı işğaldan sonra bu proses daha da sürətlənib. Çin qonşusuna nəinki ixracı artırıb, hətta Rusiya neftini də alıb. Beləcə, Rusiya ötən il Çin bazarına tədarükdə Səudiyyə Ərəbistanını qabaqlayıb.
Jurnalistlərin fikrincə, 2023-cü ildə Avropa İttifaqının ticarət qaydaları ilə müəyyən edilmiş yüksək texnologiyalı ikili təyinatlı malların Rusiya idxalının 60 faizi Çindən gəlib. Bununla belə, Rusiya silahlarında istifadə edilən, demək olar ki, bütün idxal texnologiyaları Qərb mənşəlidir.
Analitiklər hesab edirlər ki, Çin lideri “ABŞ hegemonluğuna” qarşı çıxan ölkələr tərəfindən üstüörtülü şəkildə dəstəklənən Çinin imperiya dövrünün tarixi əzəmətini bərpa edəcəyi gələcəklə bağlı planları üçün bir sıra qeyri-müəyyən şüarlar və ritorikadan istifadə edir. Çin alimləri üçün bu yeni dünyagörüşün stress sınağı Rusiya və Ukraynadakı müharibədir. Çin alimləri deyir ki, Birləşmiş Ştatlar Ukraynadakı müharibədə “uduzsa”, bu, onun təsirini daha da zəiflədəcək.
Müəlliflər yazır ki, Rusiya Qərb sanksiyalarına qarşı mübarizədə irəliləyiş əldə edib, lakin maliyyə sənayesi “Axilles dabanı” olaraq qalır. Çin və Rusiya arasında maliyyə əməkdaşlığının mexanizmləri hələ də yaxşı qurulmayıb. Analitiklərin fikrincə, qlobal ticarətdə dolların hökmranlığı Çinin ABŞ-ın təsirini əngəlləmək ümidinə qarşı ən böyük problem olaraq qalır.
V. QULİYEV
