Qırmızı dənizin dibindəki “ölüm hovuzları” – MARAQLI FAKTLAR

Afrika qitəsi ilə Ərəbistan yarımadası arasında yerləşən Qırmızı dəniz məhsuldar və füsunkar ekosistemə malikdir. Dəniz suyu rəngini mavi-yaşıldan qırmızıya dəyişən mövsümi qırmızı yosun çiçəklərindən alır.

KONKRET.az xəbər verir ki, elm adamları illərdir, Qırmızı dənizin dibinə çatmağa çalışıblar. Artıq alimlər bu məqsədlərinə çatıb və ilginc kəşfə imza atıblar.

Məlum olduğu kimi, Qırmızı dəniz həm də inanılmaz dərəcədə gəmiçilik zolağıdır. Alimlər yeni araşdırmada Qırmızı dənizin dibində “ölüm gölməçələri” tapıblar.

Onlar oksigendən tamamilə məhrum olduqları üçün “ölüm hovuzları” adlandırılıblar. Sadə dillə desək, istənilən heyvan bu gölə düşərsə, dərhal öləcək. Sağ qalmağı bacaranlar isə yaxınlıqda gizlənən yırtıcıların ovuna çevrilirlər.

Bununla belə, adlarına və təhlükəsinə baxmayaraq, bu ölüm anbarları həyatdan tamamilə məhrum deyil. Orada ekstremofil mikroblar yaşayır.

Tədqiqatın həmmüəllifi, Mayami Universitetinin Dəniz Geologiyası Elmləri Departamentinin professoru Sam Purkisin fikrincə, “ölüm hovuzları”nı öyrənmək bizə planetimizdə həyatın necə başladığını daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər və digər planetlərdə həyat potensialını aça bilər.

Aparıcı nəzəriyyələrdən birinə görə, Yerdəki həyat dərin dənizdə, demək olar ki, oksigensiz şəraitdə başlayıb. Beləliklə, Qırmızı dənizin dibindəki ölüm su anbarlarının tədqiqi planetimizdə həyatın ilk dəfə hansı şəraitdə meydana çıxa biləcəyi barədə fikir əldə etmək imkanı verir. Purkis həmçinin inanır ki, gələcəkdə “ölüm hovuzları” bizim günəş sistemimizdə və bəlkə də ondan kənarda başqa “su dünyaları”nın axtarışına kömək edəcək.

Tədqiqat müəlliflərinin fikrincə, bu ölüm hovuzlarını unikal edən onların dəniz dibini toxunulmaz etməsidir. Bir qayda olaraq, krevetlər, qurdlar və clams çöküntüləri narahat edərək dibi qarışdırır, lakin bu şəraitdə yaşaya bilmirlər, yəni yığılmış çöküntülər toxunulmaz qalır.

Purkis qeyd edir ki, o və həmkarları sunamilər və zəlzələlər haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün onların nəticələrindən də istifadə edə biliblər. Əslində, elm adamları zəlzələ və sunamilərin qeydlərini də ehtiva edən 1000 ildən çox əvvələ uzanan “bölgədə keçmiş yağışların davamlı rekordunu” kəşf etdilər.

Nəticələr göstərir ki, son 1000 ildə güclü yağışlar bölgədə təxminən hər 25 ildən bir böyük daşqınlara səbəb olub, burada isə təxminən hər 100 ildə bir dəfə sunamilər baş verir.

Rəsmiyyə Şərifova,

KONKRET.az