QHT sədrindən Əlillərin hüquqlarının inkişafı ilə bağlı MÜSAHİBƏ

5 may Avropa Əlilliyi olan şəxslərin Hüquqları Uğrunda Mübarizə Gününü qeyd etmək, bütün dünyada əlillik məsələlərinin daha geniş şəkildə müzakirə olunması üçün əsas bir səbəbdir. Əvvəlcə, əlillik haqqında məsələlərə diqqət çəkmək üçün yalnız 3 Dekabr Dünya Əlilliyi olan İnsanların Hüquqları günü mövcud idi. Ancaq Avropa Əlilliyi olan Şəxslərin Hüquqları Uğrunda Mübarizə Gününün qeyd edilməsi ilə, əlillik haqqında fərqli perspektivlərin və təcrübələrin paylaşılması, əlillilərin hüquqlarının qorunması və inkişafı üçün daha böyük bir platform yaradılır. Bu gün, Avropa ərazisində, habelə dünya çapında, əlillilərin hüquqları və ehtiyacları ilə bağlı daha geniş bir diyaloq və ehtiyatlar artırılır. Bu, daha effektiv tədbirlər və siyasətlər təşkil edilməsinə və ictimai və iqtisadi sahələrdə daha çox inklüzivliyin təmin edilməsinə kömək edir.

QHT.az “Мüstəqil Həyat Tərzi” Əlillərə Dəstək İctimai Birliyinin sədri, əlillik məsələləri üzrə ekspert Aydın Xəlilovdan MÜSAHİBƏ alıb.  

QHT.az: Əlillərin hüquqları ilə bağlı cəmiyyəti maarifləndirmək üçün hansı üsullardan istifadə edirsiniz?

Aydın Xəlilov: Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları ilə bağlı cəmiyyəti maarifləndirmək üçün biz, "Müstəqil Həyat Tərzi" Əlillərə Dəstək İctimai Birliyi olaraq, fərqli üsullardan istifadə edirik. Bu, ictimai məkanlarda seminarlar, konfranslar, və təlimlər təşkil etməklə, sosial media platformalarında məlumat yaymaqla və xüsusi məqalələr və bülletenlər vasitəsilə ətraflı məlumat verməklə həyata keçirilir.

QHT.az: Əlillərin cəmiyyətdə tam iştirakını təmin etmək üçün nə etmək olar və ictimai dəstək nə dərəcədə vacibdir?

Aydın Xəlilov: Əlilliyi olan şəxslərin cəmiyyətdə tam iştirakını təmin etmək üçün ictimai dəstək əhəmiyyətli bir rola malikdir. İşgüzarlar və işəgötürənlər Əlilliyi olan şəxsləri işə qəbul etmək və onlara iş yerində bərabər imkanlar təmin etmək üçün sənədlər və məsləhətlər təqdim edirik. Bundan əlavə, ictimai məkanların və xidmətlərin Əlilliyi olan şəxslərə uyğunlaşdırılması və Əlilliyi olan şəxslərə dost mühit yaratmaq üçün sosial tədbirlər və proqramlar təşkil edirik.

QHT.az: Əlillik hüquqları ilə bağlı ən böyük problemlər hansılardır və onların aradan qaldırılması üçün nə etmək olar?

Aydın Xəlilov: Əlillik hüquqları ilə bağlı ən böyük problemlərdən biri Əlilliyi olan şəxslərin cəmiyyətdə ayrı-seçkilik və diskriminasiyaya məruz qalmasıdır. Bu problemin aradan qaldırılması üçün daha sıx qanunvericilik tədbirləri, ictimai vəkillik və kampaniyalar təşkil etmək və ictimai fərqlilik və qəbul təşəbbüslərini təşviq etmək vacibdir.

QHT.az: Sizcə, jest dilinin və digər alternativ ünsiyyət üsullarının təhsili və istifadəsi ilə bağlı cəmiyyətdə maarifləndirməni necə artırmaq olar?

Aydın Xəlilov: Jest dilinin və digər alternativ ünsiyyət üsullarının cəmiyyətdə maarifləndirməsini artırmaq üçün, bu məsələləri ətraflı şəkildə təqdim edən məlumat kampaniyaları təşkil etmək və həm də ictimai məkanlarda jest dilinin cımiyyətin hər bir üzvü tərəfindən də başa düşülə biləcəyi təlimlər təşkil etmək əhəmiyyətlidir.

QHT.az: Əlillərin hüquqlarının və işarə dilinin inkişafında hökumətlərin və beynəlxalq təşkilatların rolu nədir?

Aydın Xəlilov: Hökumətlərin və beynəlxalq təşkilatların rolu əlillik hüquqlarının və işarə dilinin inkişafında böyük rol oynayır. Onlar qanunvericilikləri təşkil edə, proqramlar və layihələr təmin edə və ictimai fərqliliyi təşviq edə bilərlər.

QHT.az: Əlilliyi olan insanlar üçün işarə dilinin əldə edilməsində hansı çətinliklər var və bu çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün nə etmək olar?

Aydın Xəlilov: İşarə dilinin əldə edilməsindəki əsas çətinliklərdən biri, tədqiqat və təhsilə giriş imkanlarının məhdudluğudur. Bu çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün isə, əlilliyi olan şəxslərə təhsil proqramlarının və mənbələrin genişləndirilməsi, işarə dilinin təhsilinə və istifadəsinə dair texniki imkanların artırılması, və işarə dilinin ictimai məkanlarda yayılmasını təşviq etmək lazımdır.

Pərvanə Fərhadqızı

QHT.az