Çin karbon emissiyalarını azaltmaq vədinə əməl etməkdə çətinlik çəkəcək

Çinin 2060-cı ilə qədər karbon neytrallığına nail olmaq təşəbbüsü ekoloqlar arasında nikbinliyə səbəb olub. Amma məlum olub ki, bu məqsədlərə nail olmaq son dərəcə çətindir, hətta qeyri-mümkündür.

Valyuta.az xəbərverir ki, Communications Earth & Environment jurnalında dərc edilən araşdırmada karbonsuzlaşmaya təsir edə biləcək gizli xərclər və çətin seçimlər barədə xəbərdarlıq edilib.

Kornell Mühəndislik Universitetinin İnşaat və Ətraf Mühit Mühəndisliyi Məktəbinin dosenti Stefano Galelli və həmkarları tərəfindən hazırlanan məqalə Çinin cənub bölgəsində elektrik şəbəkəsinin dekarbonizasiyasının çay hövzələrinə və torpaq resurslarına necə təsir edəcəyini araşdırır.

Tədqiqat göstərir ki, karbon neytrallığına nail olmaq üçün hidroelektrik bəndlərin tikilməsi və əkin sahələrinin günəş və külək stansiyalarına çevrilməsi də daxil olmaqla infrastrukturda əhəmiyyətli dəyişikliklər tələb olunacaq. Lakin bu dəyişikliklərin çoxunun ətraf mühit üçün mənfi nəticələri ola bilər.

Əsas problem transsərhəd çaylarda bəndlərin tikintisidir ki, bu da çayların axınının dəyişməsinə və çay ekosistemlərinin zədələnməsinə səbəb ola bilər. Məsələn, Mekonq və Salvin çaylarındakı bəndlər Myanma, Tayland və Kamboca kimi aşağı axın ölkələrində biomüxtəlifliyə və kənd təsərrüfatı məhsuldarlığına mənfi təsir göstərə bilər.
Galelli qeyd edir ki, dekarbonizasiya qida istehsalı üçün lazım olan əkin sahələrinin istifadəsinə də təsir edə bilər. Günəş və külək elektrik stansiyalarının tikintisinin artması ilə kənd təsərrüfatı maraqları ilə ziddiyyət yarada biləcək xeyli torpaq sahəsi tələb olunacaq.

Bununla belə, su anbarlarının səthinə yerləşdirilə bilən üzən günəş panelləri kimi perspektivli həllər var. Bu kimi texnologiyalar dekarbonizasiyanın mənfi təsirlərini azaltmağa kömək edə bilər, lakin onların həyata keçirilməsi çox pula başa gəlir.

Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, dekarbonizasiya ekoloji və sosial təsirləri nəzərə almaq üçün strateji olaraq planlaşdırılmalıdır. Onlar həmçinin karbon neytrallığına davamlı və ədalətli keçidi təmin etmək üçün texnologiya və idarəetmədə yeniliklərə çağırırlar.

Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, Çin karbonsizləşdirmə səylərində ön sıralardadır və bu, yeni ekoloji texnologiya və təcrübələrin inkişafı üçün böyük bir fürsətdir. Bununla belə, dekarbonizasiya səylərini ekosistemlərin və yerli icmaların mühafizəsi ilə balanslaşdırmaq vacibdir.

Nicat