Boşanmaların görünməyən səbəbləri NƏLƏRDİR? - ARAŞDIRMA

Bu gün dünyanın bütün ölkələrində rast gəlinən və sosial problem olan boşanma emosional baxımdan çətin bir hadisədir. Təbii ki, heç kim nikahın uğursuz olacağını gözləyərək evlənmir. Lakin bəzən elə olur ki, bitməsi nəzərdə tutulan evliliklər sən demə əslində heç vaxt başlamayıbmış. Boşanmaların bir çox səbəbləri olduğu məlumdur. Bunlardan ən başlıcası da ər və ya arvadın öz ana-atasından ayrıla, yəni boşana bilməməsidir.

SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.

Niyə kişilər və qadınlar ailə qursalar da, valideynlərindən ayrıla bilmirlər?

Yaşadığımız coğrafiyada uşaqlar ana və atalarından asılı fərdlər kimi böyüyürlər. Asılı sözünü burada xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Çünki bağlılıq və asılılıq çox vaxt bir-biri ilə qarışdırılır. Valideynlərinizi sevmək, onlara hörmət etmək və əlaqə saxlamaq vacibdir. Ancaq həyatımızın idarəsini onlara buraxmaq və etdiyimiz hər işdə onların razılığına ehtiyac duymaq asılılıqdır. Bu asılılıq həyatın sonrakı mərhələlərində ciddi problemlər yaradır.

Bunun bir çox səbəbləri var. Məsələn, bəzi valideynlər “Qocalanda mənə baxacaq biri olsun” düşüncəsi ilə uşaq sahibi olmağa qərar verirlər. Əgər belə bir düşüncə tərziniz varsa, uşağınızın müstəqil bir fərd olması sizi qane etməyəcək.

Başqa bir səbəb qadınların uğursuzluğu ilə bağlıdır. Qadın ərindən kifayət qədər diqqət və sevgi görmürsə, övladlarından yapışaraq bu sevgini almağa çalışacaq. Xüsusən də bu qadının uşaqlığı pis keçibsə və bir çox arzularını həyata keçirməyibsə, övladları vasitəsilə keçmişini düzəltməyə çalışacaq, həyata keçməmiş arzularını övladlarına yükləyərək onlardan istədiyi biri ilə evlənmələrini tələb edəcək. Bir sözlə, övladları vasitəsilə öz varlığını dərk etməyə çalışacaq.

Bunun baş verməsi üçün övladlarınız patoloji olaraq sizdən asılı olmalıdır. Xüsusilə analar bu aludəçiliyi qorumaq üçün övladlarının kiçik yaşlarından etibarən özlərinin edə biləcəkləri işləri görərək, onların ruhən böyüməsinə mane olurlar.

Məsələn, 8 yaşlı uşağı yedizdirən, 9 yaşında geyindirən, 10 yaşında çimdirən, 11 yaşında ev tapşırığını yerinə yetirən ana əslində fərqində olmadan aludəçi (asılı) uşaq böyüdür. O, tez-tez bunu sevgi adına və ətrafındakılara onun necə yaxşı bir ana olduğunu göstərmək üçün etdiyini də deyir.

Boşanmaların görünməyən səbəbləri nələrdir?

Ölkəmizdə boşanmaların görünən bir çox səbəbləri olsa da, bu səbəblərin əsasında himayədarlıqda böyüyən uşaqların çox vaxt fərdləşə bilmədən ailə qurması dayanır.

Məsələn, özündən asılı uşaq böyüdən ana, oğlunun iyirmi yaşı tamam olanda üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirmədiyinə görə istehza ilə şikayət etməyə başlayır. Buna nail ola bilmədiyi üçün çıxış yolu kimi övladını evləndirməkdə görür. Xalq deyimi ilə desək, “Evlənsə, adam olar” və ya “Evlənsə, düzələr” düşüncəsi ilə hərəkət edir. Ancaq burada problem ondan ibarətdir ki, o, özü böyüdə bilmədiyi uşağı böyütmək üçün başqa bir qadın gözləyir. Bu şəkildə evlənən fərd bir müddət sonra həyat yoldaşını ana kimi görməyə başlayacaq və ilk növbədə evliliyin tələb etdiyi vəzifə və məsuliyyətləri yerinə yetirməyəcək.

Bu vəziyyət bəzən iqtisadi problemlər, bəzən də ciddi fikir ayrılıqları kimi səbəblərdən boşanmalara çevrilir.

Türkiyədə nikahlarla bağlı gözəl bir söz var: “Qərb cəmiyyətlərində fərdlər, şərq cəmiyyətlərində isə ailələr evlənir”. Asılı olaraq böyüyən uşaqlar, evlilikləri zamanı evlərinə alınacaq əşyalardan tutmuş, bal ayı boyunca tətilə gedəcəkləri yerə qədər ailələrinin rəyinə və razılığına ehtiyac duyurlar. Bu vəziyyət bir müddət ailələr arasında münaqişəyə çevrilir. Əslində ölkəmizdə elə evliliklər var ki, ər-arvad arasında asanlıqla həll oluna bilən kiçik problemlər ailələrin bu güc və kimlik mübarizəsi ucbatından boşanma ilə yekunlaşır.

Mühitin cütlüklərə hansı təsiri var?

Ailənin sərhədləri olmalıdır. Bu sərhədlər ailəni kənardan gələ biləcək müsbət və ya mənfi təsirlərdən qorumalıdır. İkinci şəxslərin müdaxiləsinin qarşısı alınmalıdır. Bəzən içəridən sərhəd pozuntuları baş verə bilər. Uşaqlara məhdudiyyət qoya bilməmək və ya yox deyə bilməmək kimi. Bizdə valideynlər övladları ailə quranda “əlvida” deməkdə çətinlik çəkirlər. Kaş ki, uşaqlarımızı evləndirəndə həqiqətən onlarla vidalaşa bilək. Kaş uşaqlarımızı başqa bir ev quran bir insan kimi yerləşdirə bilsək.

Cütlüklər kənardan suflyor kimi fəaliyyət göstərən bir çox insanla qarşılaşırlar. İstiqamətləndirmələr başlayır. Sonra iki nəfər arasında onsuz da çətin olan evlilik münasibəti daha da çətinləşir. Həyat yoldaşınızla yaşadığınız problemi başqası ilə bölüşəndə ​​ona dəvət göndərirsiniz ki, gəlib mənim ailəmə müdaxilə edin.

Biz evliliklə bağlı gözləntilərin çox olduğu bir cəmiyyətdə yaşayırıq. Ailələr üçün ailə quran insanlar hələ də onların övladlarıdır və verdikləri qərarların düzgünlüyündən narahat ola, müxtəlif məsləhətlər verə bilərlər. Bu davranışlar yaxşı niyyətlə edilsə də, cütlüklərin sərhədlərini pozur və mənfi nəticələrə səbəb olur. Bu vəziyyəti ailələrə izah etmək hər zaman asan olmaya bilər, lakin siz ailələrinizlə sərhədlərinizi dəqiqləşdirməyi öyrənməlisiniz. Unutmayın ki, siz cütlük olaraq öz həqiqətləriniz və arzularınızla öz evliliyinizdə iştirak etməlisiniz. Evlilikdə ailələrdən deyil, həyat yoldaşından tələblər və gözləntilər olmalıdır. İdeal gəlin və ya kürəkən olmaq üçün deyil, ideal tərəfdaş olmaq üçün çalışmaq münasibətlərin sağlam əsasda irəliləməsinə imkan verir.

Kök ailə problemlərinin səbəbləri nələrdir?

Kök ailə problemləri çox vaxt həm evli cütlük, həm də onların ailələri və ailələrin bir-biri ilə ünsiyyət problemlərindən yaranır. Burada ünsiyyətin pozulmasının ən kritik səbəblərindən biri ailələr arasında mədəni fərqlərdir. Fərqli mədəniyyətlərdən olan ailələrin öz mədəniyyətlərindəki ailə quruluşu, adət-ənənələri və düşüncə tərzinə görə fərqli arzu və yanaşmaları ola bilər ki, bu da ailələr arasında ünsiyyət problemlərinə səbəb olar. Ailələr arasında gəlir səviyyələrindəki fərqlər bəzən problemlər yarada bilər. İqtisadi vəziyyəti aşağı olan tərəfin cütlüyə verdiyi dəstək mövzusunda fikir ayrılıqları yarada bilər və bu, ailə daxilində qeyri-adekvatlıq hissi yaranar.

Digər kök ailə problemi problemlərə ailələrin cəlb edilməsidir. Kök ailələr davamlı olaraq evlilik daxilində baş verənlərlə bağlı fikirlərini bildirsələr və cütlərin həyat nizamına müdaxilə edərsə, yeni problemlərin ortaya çıxacağı qaçılmazdır. Zaman zaman ailələrin övladlarına məsləhət verə biləcəyi məsələlər ola bilər, lakin bu nöqtədə müdaxilənin harada edildiyinə və bu müdaxilənin tələb edilib-edilməməsinə diqqət yetirilməlidir.

Evlilikdə həyat yoldaşı və ailə arasında balansı necə qurmaq olar?

* Sərhədlərinizi açıq şəkildə bildirin.
* Özünüzə və qurduğunuz yeni ailəyə qarşı məsuliyyətlərinizi dərk etməyə çalışın. Unutmayın ki, bu məsələdə prioritetlərinizi ifadə etmək və bəzən yox demək lazımdır.
* Hər iki tərəfi tənqid etmədən ehtiyac və istəklərinizi ifadə etməkdə diqqətli olun.

Evliliklərdə kök ailəyə məhdudiyyətlərin qoyulması

Ailə daxilində sərhədlər qoymağı öyrənmək əslində ailədəki insanlara öz hisslərini, düşüncələrini və istəklərini həyata keçirməyə kömək edir, onlara hörmətlə yaşamağa imkan verir və sevginin davamlı olmasını təmin edir.
Təbii ki, təkcə ailə deyil, həm də sosial münasibətlərimizin sağlam və davamlı olması üçün hər kəs əvvəlcə özünü, sonra qarşıdakı insanı sevməli və onlara üstünlük verməlidir. Sərhədlərimiz əsasən digər insanı daha sağlam bir şəkildə sevmək üçün nəyə ehtiyacımız olduğunu söyləyir.

Sağlam sərhədləri olan ailə münasibətləri çox vaxt aşağıdakı xüsusiyyətlərə malikdir:
* Xeyr demək hüququna sahib olmaq.
* Özümüzə gizli qalması tələb olunan məlumatları saxlaya bilmək.
* Hisslər, düşüncələr, həyat qaydaları və inancları baxımından hörmətli olmaq.
* Xüsusi olaraq rəy tələb olunduğu hallar istisna olmaqla, məsləhət, rəhbərlik və ya tənqidi qəbul etməmək.

Cütlüklər kök ailələrindən yeni qurduqları ailəyə nə qədər tez uyğunlaşsalar və aralarındakı sərhədləri qoruyub saxlaya bilsələr, xarici müdaxilələr bir o qədər tez bitəcək.

Ayşən Vəli