Azərbaycandan dünyaya Yaşıl Baxış

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” mövzusundaçıxışı qloballaşan dünyanın gələcəyi üçünəhəmiyyətli oldu.

Aprelin 23-də Azərbaycan Prezidenti İlhamƏliyevin ADA Universitetində keçirilən “COP29 vəAzərbaycan üçün Yaşıl Baxış” mövzusundabeynəlxalq forumda çıxışı, həmin tədbir dəaparılan müzakirələr regionun və bütün dünyanın, qloballaşan və hər gün yeni-yeni təhdidlərləüzləşən planetimizin gələcəyi üçün çoxəhəmiyyətli oldu. Beyin mərkəzlərinin iştirakı iləkeçiriən diskusiyalar, Azərbaycan Prezidentinin dəhaqqında danışdığı məsələlər payızda keçirilməsinəzərdə tutulan COP – Tərəflərin Konfransınıntövsiyələrinə uyğun idi. Bütün müzakirələrbütövlükdə dünyaya çağırış, ayrı-ayrı qütblərdə, qitələrdə baş verən hadisələrin bütün bəşəriyyətüçün acı nəticələrin baş verməməsi üçündür. Qlobal istiləşmə tempini səngitmək, qlobalistiləşməyə məruz qalan ərazilərin adaptasiyasınadəstək olmaq və 2050-ci ilə qədər “0” – sıfıremissiyaya nail olmaq əsas məqsəddir.

Qeyd edilməlidir ki, hər il keçirilən konfrans2024-cü ilin 11-24 noyabr tarixlərində Bakışəhərində keçiriləcək. Buna, sonuncu, COP28 konfransında iştirak edən 195-dən çox ölkəninyekdilliklə səsverməsi nəticəsində qərar verilib. Bakıda 190-dan çox ölkəsini təmsil edən 80-100 min nəfərə qədər nümayəndə heyətinin qəbuledilməsi gözlənilir. COP29 ölkə tarixindəkeçiriləcək olan ən böyük tədbir hesab olunur. Azərbaycanın belə bir mötəbər tədbirə ev sahibliyietməsi ölkəyə yerli, regional və beynəlxalqmiqyasda çox böyük divindendlərqazandıracaqdır.

ADA Universitetində keçirilən tədbirdəPrezident İlham Əliyev düyanı və regionu daimtəhdid altında saxlayan, təhlükəsizliyə mane olan, terroru və ekstremizmi təbliğ edən işğalçıErmənistanın hərəkətləri və son hadisələrdənsonra bu ölkənin iddialarına son qoyulduğubarədə toplantı iştirakçılarına ətraflı məlumatvermək idi. Və dünyanın aparıcı siyasətadamlarının, mütəxəssislərin bu barədə xəbərdarolmaları təkcə Azərbaycan üçün yox, həm dədünya birliyi üçün əhəmiyyətlidir.

Prezident İlham Əliyev qeyd edib ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında 44 günlükmüharibənin başa çatmasına baxmayaraq, Qarabağın minalardan təmizlənməsi ilə bağlıçətinliklər hələ də qalmaqdadır. Qarabağərazisində basdırılan minalar Azərbaycanınekologiyasına ciddi təsir göstərib. Bu təsirlərarasında əsas amil kənd təsərrüfatına ciddi ziyanvurmaq olub. Bu konfransda təqdimatın əsasməqsədi Azərbaycanda minalanmış ərazilərinproblemini müzakirə etmək və həll etməkdir. Bunabaxmayaraq hələ də mina təhlükəsi qalmaqdadır. Ermənilərin 2020-ci il müharibəsindən sonraQarabağa gətirdikləri və əsasən Ermənistanistehsalı olan minalar hələ də vətəndaşlarımızatəhlükə törədir. Bunun üçün İrəvanın minaxəritələrini Azərbaycana verməsi şərtdir, əgərErmənistan regionda sülhə əngəl olmadığını əməliilə sübut etmək istəyirsə mina xəritələriniAzərbaycana verməli, gələcək sülhünyaranmasına mane olmamalıdır.

Dövlətimizin başçısı əlavə edib ki, sülhsazişinin imzalanmasına heç vaxt olmadığı qədəryaxınıq. “Biz işğal zamanı buna heç vaxt yaxınolmamışıq. Həmin vaxt biz baza prinsipləriüzərində belə razılığa gələ bilmirdik. Həmin vaxthətta “Madrid Prinsipləri” üzrə razılığagəlinmədiyini xatırladan dövlətimizin başçısıbildirib ki, o zaman sülh sazişinin layihəsi belə yoxidi. İndi isə o, artıq mövcuddur. İndi bizim sülhsazişinin necə olması ilə bağlı ümumi anlayışımızvar. Biz, sadəcə, təfərrüatları işləməliyik. Lakin, əlbəttə, hər iki tərəfə vaxt lazımdır”, – deyə ölkərəhbəri əlavə edib.

Ermənistanın qeyri-konstruktivliyindən danışanİlham Əliyev Azərbaycanın bu ölkə ilə bəzibeynəlxalq təşkilatlarda, qurumlarda birgə təmsilolunduğunu deyib və əlavə edib ki, Avrasiyaİqtisadi Birliyin tədbirlərində bir dəfə fəxri qonaqkimi iştirak edib. Dövlətimizin başçısının davurğuladığı kimi, Ermənistan istisna olmaqla, Avrasiya İqtisadi Birliyinə üzv bütün ölkələrləAzərbaycanın çox sıx tərəfdaşlıq münasibətlərivar. Amma Ermənistan daim təmaslardan qaçıb, özünə kənarda, xüsusən də qeyri-region ölkələriarasında dayaq, himayədar axtarıb. Azərbaycanqalib ölkədir, buna baxmayaraq sülhmüqaviləsinin imzalanmasında səmimidir, regionda sabitliyin olmasına tərəfdardır.

COP29-un Azərbaycanda keçirilməsininönəmindən danışan dövlətimizin başçısı bildirib ki, COP29 haqqında danışsaq, əlbəttə ki, bu, Azərbaycana olan beynəlxalq ictimaiyyətin böyükhörmət və dəstəyinin təzahürüdür. COP29-dan əvvəl Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sazişənail olmaq, ən azı baza prinsipləri üzrə razılığagəlmək tam real görünür. Dövlətimizin başçısıəlavə edib ki, baza prinsipləri üzərində razılığagəlmək, həmçinin variant hesab olunur, sonra isəmüddəaların təfərrüatlarına vaxt sərf etmək olar. “Hətta sazişin layihəsi hazır ola bilər. Düşünürəmki, bunun üçün hər iki tərəf, sadəcə” ürəkdənçalışmalıdır”, – deyə Prezident diqqətə çatdırıb.

Qeyd edək ki, iqlim dəyişikliyi temperaturun, fırtınaların artması, quraqlıqlar, növlərin yoxolması, qida çatışmazlığı, sağlamlıq risklərininartması və dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi kimiekoloji fəlakətlərə səbəb ola bilər. Ona görə dədünyanın bütün ölkələri yuxarıda qeyd olunanamilləri nəzərə alaraq ekoloji fəlakətlərin qarşısınıalmaq üçün əllərindən gələni etməlidirlər. Ekolojifəlakətlərin və iqlim dəyişikliyinin qarşısını almaqüçün dünyanın neft və qaz hasil edən ölkələri neftvə qazdan istifadəni azaltmalı və bərpa olunanenerji mənbələrinə keçidini sürətləndirməlidir. Əsas məqsəd iqlim dəyişikliyi sahəsində qabaqcıltəcrübələri bölüşmək və humanitarminatəmizləmə sahəsində davamlı yanaşmalarüzrə müzakirələri təşviq etməkdir.

Həcər Verdiyeva – Tarix elmləri doktoru, professor