"Moskvada mühüm görüşün pərdəarxası məqamları" - Politoloq detalları açıqladı

"Azərbaycanın xarici siyasəti hər zaman praqmatikliyi ilə seçilib. Bu illər ərzində ölkəmiz regionda daim sabitləşdirici mövqedən çıxış edərək region ətrafında qlobal güclər arasında ziddiyyətlərin aradan qaldırılması üçün əlindən gələni edib. Balanslı siyasət nəticəsində sabit bölgə üçün daim vuruşan rəsmi Bakı müxtəlif beynəlxalq aktorlar arasında daim orta xətti qoruyub. Azərbaycanın Qərb, Rusiya və İranla münasibətlərində bizim milli maraqlarımızın nəzərə alınması daim ən ali məqsəd olub".

Bu sözləri BiG.AZ-A Bakı Politoloqlar Klubunun sədri Zaur Məmmədov deyib.

O bildirib ki, məlum olduğu kimi,dünən Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Moskvada səfərdə idi. Bu, fevralda baş tutan prezident seçkilərindən sonra Moskvaya baş tutan ilk səfərdir. Sözsüz ki, həmişə olduğu kimi ,bu dəfə də Kremldə baş tutan görüşə, nəinki Qafqazda, ümumilikdə Qərbdə və region ətrafında diqqət böyükdür.

"İlk növbədə onu qeyd etmək lazımdır ki, Moskva görüşünün rus sülhməramlılarının vaxtından əvvəl dinc şəkildə bölgəni tərk etməsi fonunda baş tutması,Azərbaycan və Rusiya arasında əməkdaşlığın hazırda qarşılıqlı anlayış şəraitində olmasının bariz nümunəsidir. Bakı və Moskva son addımları ilə siyasətdə vəd və sözünə sadiqliyin nə olduğunu göstərmiş oldular.
Ümumilikdə, qeyd edilməlidir ki, Azərbaycan lideri MDB məkanında ən çətin bölgədə yerləşməyimizə baxmayaraq Rusiya ilə münasibətlərdə müstəqilliyini qoruyan, dövlət və milli maraqları tam olaraq həyata keçirməyi bacaran yeganə lider olmağı bacardı. Rusiyada baş tutan Kazan görüşü, o zaman Medvedevin bəyanatı, Qarabağda status - kvo ilə bağlı arzuları fonunda rəsmi Bakı reallığın tamam fərqli olduğunu dialoq yolu ilə göstərdi. Cənubi Qafqazda 200 ildən sonra ilk dəfə olaraq bölgənin geosiyasi konfiqurasiyası dəyişdi, Qara dəniz - Xəzər regionunda Azərbaycanın başçılığı ilə yeni dönəmə başlanıldı.
Təbii ki, yaranmış mövcud reallıqlar bizə qonşu olan dövlətlərin Azərbaycana yanaşmasında yeni baxış bucaqları və davranışlar sistemini tələb edirdi ki, Moskvanın Bakıya yanaşmasında bunu son zamanlar xüsusilə görməkdəyik. 19- 20 sentyabr 2023 hadisələri, BMT TŞ - da 2022 və 2023 - də baş verənlər aysberqin görünən hissələri idi. Azərbaycanın bölgədə yeni reallıq yaratması və Qafqazın real siyasi mərkəzinə çevrilməsi fonunda Ermənistanda baş verənlər regionla bağlı yuxarıda qeyd edildiyi kimi Rusiya hökumətinin baxış bucağında korrektələrlə müşahidə olunurdu. Burada, xüsusilə onun üzərində dayanmaq lazımdır ki, şimal qonşumuzun xarici siyasət davranışı birbaşa olaraq, həm də, Ukrayna, əslində isə, ABŞ və bəzi Qərb dairələri ilə ziddiyyətlərin həlli nəticəsindən və liderlik kürsüsündə kimin olmasından asılıdır. İndiki vəziyyətdə son 4 il ərzində Qafqazda cərəyan edən hadisələr hər kəsə məlumdur.
4 kəndin qaytarılması, delimitasiya- demarkasiya, Zəngəzur dəhlizi, sülh müqaviləsi kimi Azərbaycan və Ermənistan arasındakı mövzular, sözsüz ki, Moskvanın diqqəti mərkəzindədir. Məlumdur ki, Ermənistan delimitasiyanın 1991 -ci il Alma - Ata sazişinə müvafiq olaraq o dövrün xəritələrinə əsasən aparılmasını istəyir. (Hərçənd orada dəqiq xəritələrdən və xətlərdən söhbət getmir) Lakin, məlumdur ki, xəritələrlə bağlı tərəflər arasında fikir ayrılığı var. Eyni zamanda, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı Paşinyan, hələ də, vaxtı uzatmaqla məşquldur.
Hazırda Moldova və Ukraynada baş verənlər onu deməyə əsas verir ki, Qafqaz da daxil olmaqla Avrasiyada yeni reallıqlar ( dövlətlərin xəritələri, sərhəd xətləri, Avropanı Asiya ilə birləşdirən nəqliyyat yolları) qaçılmazdır və bu yeni reallıqlar, həm də , köhnə xəritələrlə bağlıdır. Beləcə, Azərbaycan və Ermənistan arasında 1920- 1991 - ci illər arası xalqların öz müstəqilliyini elan etməsi, hansı ərazilərdə yaşaması, hansı ərazilərin "hədiyyə" verilməsi və bu gün hansı xəritələrin əsas götürülməsi kimi mövzular aktuallıq təşkil edir. Sözsüz ki, 100 il əvvəl olduğu kimi, bu gün də , bu mövzularda Rusiyanın mövqeyi vacibdir. Təsadüfi deyil ki, son 4 ildə mütamadi olaraq İran və bəzi Qərb dairələri "sərhədlər dəyişilməzdir" , "Zəngəzur dəhliz deyil" bəyanatlarını verirlər. Və yenə də, heç də təsadüfi deyil ki, Aİ - nın xüsusi missiyasının Qərbi Zəngəzura Azərbaycanı dayandırmaq üçün gəlməsindən əvvəl,İran da, lazım gələrsə ordusunu Sünikə göndərə biləcəyi haqqında bəyanatlar verirdi. Bu gün Moskvada baş tutan görüş, sözsüz ki, aktualdır, lazımlıdır və gələcəyə istiqamətlənəndir. Onun görünməyən tərəfləri isə çox dərindədir".
AYSEL ƏKBƏR