“Science” jurnalı: Çinin iri şəhərlərinin təxminən yarısı çökür

Bakı, 19 aprel, AZƏRTAC

Çinin böyük şəhərlərinin təxminən yarısı orta və ya şiddətli səviyyələrdə çökmə problemi ilə üz-üzədir və belə vəziyyət milyonlarla insanı daşqın riski altında qoyur, xüsusən də dəniz səviyyəsi yüksəlir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bununla bağlı Cənubi Çin Pedaqoji Universitetinin alimlərinin apardıqları araşdırmanın nəticələri “Science” jurnalında dərc olunub.

Alimlər müəyyən ediblər ki, Çinin şəhər ərazisinin 45 faizi ildə 3 millimetrdən daha sürətlə çökür. Bu, yeraltı suların səviyyəsinin aşağı düşməsi və binaların ağır çəkisi ilə bağlıdır.

Tədqiqatçılar qrupu xəbərdarlıq edir: “Çinin şəhər əhalisinin sayı artıq 900 milyonu ötdüyünə görə torpaqların çökməsinin kiçik bir hissəsi də şəhərlərdə həyat üçün ciddi təhlükə yarada bilər”.

Artıq çökmə prosesi Çinə ildə 7,5 milyard yuandan (1,04 milyard dollar) çox zərər verib və növbəti əsrdə sahilyanı ərazilərin təxminən dörddəbiri dəniz səviyyəsindən aşağıda ola bilər ki, bu da yüz milyonlarla insanı daha da böyük daşqın riski ilə üz-üzə qoyur. Şərqi İngiltərə Universitetinin Tindall İqlim Dəyişikliyi Araşdırmaları Mərkəzindən Robert Nikollsun sözlərinə görə, bu, həqiqətən də Çin üçün milli problemdir və dünyanın qalan hissəsində baş verənlərin mikrokosmosudur.

Şimalda 15 milyondan çox əhalisi olan Tyanjin şəhəri problemdən daha çox əziyyət çəkir. Keçən il burada baş verən qəfil geoloji fəlakətdən sonra torpağın bir hissəsinin çökməsi nəticəsində 3 min sakin təxliyə edilmişdi. Buna səbəb su ehtiyatlarının tükənməsi, həmçinin geotermal quyuların tikintisi olub.

Çinin köhnə kömür rayonlarının bir çoxu da həddindən artıq mədənçilikdən əziyyət çəkirdi, hakimiyyət orqanları tez-tez torpağı bərkitmək üçün çökən mədənlərə beton tökməli olur.

Çin artıq dağıdıcı daşqınlardan əziyyət çəkir. Belə ki, ötən ilin yayında leysan yağışları nəticəsində 15 nəfər həlak olub, tunel və körpülərin uçması hadisələri də baş verib.

Rod-Aylend Universitetinin geofizika üzrə eksperti Mett Veyin fikrincə, bunlar urbanizasiya və əhalinin artımının nəticələridir; daha çox əhali sıxlığı, daha çox su hasilatı və daha çox çökmə vəziyyəti pisləşdirir.