Böyük alimin həyata gəldiyi gün

Azərbaycan qadını dedikdə yaddaşlara Natəvanlar,Məhsətilərlə yanaşı akademik Zərifə xanım Əliyeva gəlir. Aprelin 28-də əməkdar elm xadimi, tibb doktoru və polimat Zərifə Əliyevanın anadan olmasının 101-ci ili tamam olur. Zərifə Əziz qızı Əliyeva 1923-cü il aprülin 28-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Şahtaxtı kəndində anadan olmuşdur. Atası Əziz Əliyev bir çox məsul vəzifələrdə, o cümlədən Dağıstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin rektoru, naziri, katibi, Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifələrində çalışmışdır. O, enişli-yoxuşlu həyat yolu uşaqları üçün əsl məktəbə çevrildi. Belə bir ailədə böyüyən Zərifə xanım təbii olaraq çalışqanlığı, məsuliyyəti, xeyirxahlığı və nəcibliyi ilə başqalarından fərqlənirdi. Bu nəslə və ailəyə xas olan ziyalılıq, xalqa və Vətənə sədaqət kimi nəcib keyfiyyətlər Zərifə xanıma da verilmişdir. 1942-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun tibbi profilaktika fakültəsinə daxil olub və onu fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Oftalmoloq peşəsini daha dərindən mənimsəmək üçün Moskvaya getdi və ümumittifaq Mərkəzi Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunda ixtisasartırma kursları keçdi.

Alim Zərifə Əliyeva Azərbaycanda peşəkar oftalmologiyanın əsasını qoyub.

Zərifə Əliyeva iman adamı idi və çətinliklərlə üzləşməkdən qorxmurdu. Xarakterinin bütövlüyü, eləcə də insanlara böyük sevgi hissi onun peşə seçimində özünü göstərdi. Həyatını hər bir tibb sahəsi üçün çətin, lakin zəruri olan bir sahə ilə əlaqələndirməyə qərar verdi. Sonralar Zərifə Əliyeva bu sahədə çoxillik səmərəli fəaliyyəti və fundamental tədqiqatları ilə Azərbaycan təbabətinə çox mühüm yeniliklər gətirdi.

O vaxt Azərbaycanda traxoma infeksiyası geniş yayılmışdı, gözləri təsir edirdi və tam korluğa qədər ciddi nəticələrə səbəb olurdu. O dövrdə bu infeksiyanın və onun ciddi nəticələrinin effektiv müalicəsi təkcə Oftalmologiya elmi üçün deyil, bütün respublika üçün vacib bir problemə çevrildi. Göz xəstəliklərinin müalicəsi və profilaktikası metodlarının işlənib hazırlanması ilə məşğul olan Zərifə xanım tədqiqatlarını traxomanın müalicəsi və o dövrdə yeni antibiotiklərin effektiv istifadəsi ilə bağlı problemlərə həsr edib.

Gənc alim dərhal Oftalmologiya İnstitutunun baş elmi işçisi seçildi. Paralel olaraq qlaukomanı öyrənmək üçün bir çox araşdırma apardı. Zərifə Əliyeva 1960-1967-ci illərdə Oftalmologiya İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsində çalışıb. Tədqiqatlarının nəticələrinə görə Zərifə Əliyeva 1960-cı ildə doktorluq dissertasiyasını uğurla müdafiə etmişdir. 1963-cü ildə SSRİ Ali Attestasiya Komissiyası ona “Oftalmologiya”ixtisası üzrə baş elmi işçi adını verdi. Ötən əsrin 60-cı illərinin sonlarından Zərifə Əliyeva fəal tibbi fəaliyyətlə məşğul olmuşdur.

Zərifə xanımın fərqləndirici cəhətlərindən biri də ondan ibarət idi ki, o, daim cəmiyyətdə fəal mövqe tutmağa çalışırdı və dövlət işləri ilə məşğul olurdu. Effektiv ictimai fəaliyyət xüsusi istedad tələb edir. Allah da bu müdrik qadına belə bir istedad bəxş etdi. Akademik, fəxri tədqiqatçı Zərifə Əliyevanın zabit, keçmiş Sovet İttifaqının oftalmoloq-sosioloqu, Azərbaycanın sülhün Müdafiəsi Komitəsinin rəhbər orqanı, “bilik” Respublika Cəmiyyəti, “Oftalmologiya xəbərləri” jurnalının redaksiya heyəti kimi fəal ictimai fəaliyyəti müxtəlif məsul işlərin qabaqcıl texnologiya və ləyaqət olmasını təmin etmək məqsədi daşıyır. 1977-ci ildə professor Zərifə Əliyeva Renam layihəsi Komitəsinə daxil olan bütün oftalmoloqlar Federasiyasının təklifi ilə Bakıda konfrans keçirib.

Onun tibbə tətbiq etdiyi yeniliklər hələ sağlığında Zərifə xanım Əliyevaya bütün dünyada böyük şöhrət qazandırmışdır.

Gənclik dövründə o vaxt təhlükəsizlik xidmətində çalışan gənc Heydər Əliyevlə rastlaşan Zərifə xanım dillərə dastan olan məhəbbətləri ilə, sevgiyə hörmətlə, öz sevgiləri üçün mücadilə apararaq qalib gəlib ailə həyatı qurdular. Ulu öndər Heydər Əliyev kimi parlaq şəxsiyyətin həyat yoldaşı olmaq Zərifə xanım üçün xoşbəxtlik və böyük məsuliyyət idi. Onların ilk övladı olan Sevil xanım Əliyeva anasına olan məhəbbətini Fikrət Qocanın  Ana adlı şeirinə bəstələdiyi musiqi, anasına olan hörmətini, sevgisini bildirib. Alimin elmi axtarışlarında və həkimin peşə fəaliyyətində böyük uğurlar qazanmış Zərifə Əliyevadan danışarkən, onun öz peşəsini sevdiyi, ailəsi, övladları və həyat yoldaşları ilə bağlı olduğu kimi, tarixə köklənmiş xalqımızın ailə ənənələrinə sadiqliyini də qeyd etmək lazımdır.

Yeri gəlmişkən, başqa bir məqamı ayrıca vurğulamaq istərdim. Dünya şöhrətli alim Zərifə Əliyeva adi ailə qadını deyildi. O, Azərbaycanın dövlət lideri, respublikanın o vaxtkı rəhbəri Heydər Əliyevin, daha sonra isə keçmiş Sovet İttifaqı Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavininin həyat yoldaşı idi. Unikal şəxsiyyət olan ulduz Heydər Əliyevlə barışıq saf sevgi əsasında baş verib. Ulu öndərin özü hətta bir neçə ildən sonra Zərifə xanıma olan sonsuz sevgisini böyük sevinclə ifadə etdi. Heydər Əliyev kimi bir insanın həyat yoldaşı olmaq Zərifə xanım üçün təkcə xoşbəxtlik deyil, həm də böyük məsuliyyət idi. O dövrün gərgin və ziddiyyətli ictimai-siyasi atmosferini yenidən yaratsaq, onun çiyinlərinə nə qədər ağır yük düşdüyünü təsəvvür etmək olar. Ancaq yenə də təmkin, zəka, həyat yoldaşına böyük sevgi, Zərifə xanımın çoxuşaqlı anası olmaq məsuliyyətini dərk etməsi onun ailəsində gözəl ab-havanın yaranmasına səbəb oldu, məhz buna görə də onun ailəsində xoşbəxtlik hökm sürdü.

Həmişə peşəkarlığı, sadəliyi, qayğısı və dürüstlüyü ilə seçilən oftalmoloq-həkimin ideyası zaman keçdikcə daha aktuallaşır və müstəqil Azərbaycanın davamlı inkişafına və yeni uğurlara nail olunmasına real töhfə verir. Həm sağlığında, həm də bu gün alim Zərifə Əliyevanın elm, təhsil və tibbdə qoyduğu izlər silinməyib. Onun yaratdığı elmi məktəbin nümayəndələri sağlam cəmiyyətin xeyrinə işləyir, insanların gözlərinə işıq verməyə və müxtəlif peşə xəstələrinin görmə qabiliyyətini bərpa etməyə davam edirlər.

Bu gün xalqımız zəkası, elmə sədaqəti, yüksək daxili mədəniyyəti və bəşəriyyət qarşısında məsuliyyəti sayəsində qəlbinə yol tapan Zərifə xanım Əliyevanı sarsılmaz hörmətlə xatırlayır. Zərifə Əliyevanın xeyirxah işlər kitabı, şübhəsiz ki, kamilliyin zirvəsinə çatacaq, insanları işıqla işıqlandıracaq, gözlər və ürəklər heç vaxt bağlanmayacaq, işıq mənbəyi heç vaxt tükənməyəcək və onun əziz xatirəsi dünyada qürur mənbəyimiz kimi qiymətləndiriləcəkdir.

Təbii ki, Zərifə əliyeva və onun həyat yoldaşı Heydər əliyev də bütün valideynlər kimi övladları üçün əllərindən gələni edir, gecə-gündüz böyük səylər göstərirdilər. Onların zəhməti çox uzağa getmədi. İki gözəl şəxsiyyət – Zərifə Əliyeva və Heydər Əliyevin ailəsində böyüyən İlham Əliyev 20 ildən artıqdır ki, müstəqil Azərbaycana rəhbərlik edir. Bu müddət ərzində özünü necə və nə vaxt edilməli olduğunu yaxşı bilən, xalqını sevən və xalqının böyük etibarına sahib olan səlahiyyətli bir lider kimi qurdu. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın milli maraqlarını qətiyyətlə müdafiə edir. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan çox böyük uğurlar qazanmış və dünyada tanınmış ölkə səviyyəsinə yüksəlmişdir.  Prezidentimiz, Ordumuzun Müzəffər Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ordumuz 44 günlük Vətən müharibəsində bütün döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirmiş, şanlı qələbə qazanmış və ölkəmizin ərazi bütövlüyünü təmin etmişdir. Bu qələbə xalqımızın tarixində əbədi qalacaqdır.

Zərinə Hümbətova-Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin ibtidai təhsil fakültəsinin tələbəsi, YAP üzvü, Nəsimi Rayon Gənci