Şagirdlərin peşə və ixtisas seçimi, onların gələcək karyerasını müəyyənləşdirən kritik bir prosesdir. Təhsil tədqiqatçısı Bəhman Hüseynli, bu seçimin nə vaxt başlamalı olduğunu, necə izah edilməli olduğunu və düzgün qərar vermələri üçün hansı addımların atılmalı olduğunu müzakirə edir.
Şagirdlərin peşə seçiminə başlanması, müasir təhsil sistemlərinin vacib tərkib hissəsidir. Bu prosesin 8-9-cu siniflərdə başlanması tövsiyə olunur. Bu yaş dövrü, gənclərin öz maraq və qabiliyyətlərini kəşf etməyə başladığı, fərqli sahalara olan maraqlarını inkişaf etdirdiyi bir mərhələdir. İxtisas seçimi üçün mühüm olan, bu dövrdə şagirdlərin öz potensiallarını müəyyənləşdirməsi və gələcəkdə hansı sahədə fəaliyyət göstərə biləcəyini düşünməsidir.
Peşə və ixtisas seçimi ilə bağlı maarifləndirmə prosesinə erkən yaşlarda, yəni 5-6-cı siniflərdən başlamaq faydalıdır. Bu mərhələdə, şagirdlərə fərqli peşələr, onların xüsusiyyətləri və tələbləri haqqında məlumat verilməlidir. Təhsil müəssisələri, şagirdlərin maraqlarını və qabiliyyətlərini aşkar etməyə kömək edəcək proqramlar hazırlamalıdır. Məsələn, mütəmadi peşə sərgiləri, ustad dərsləri, müxtəlif sahələrdə iş mühitinin təqdimatı və mentorluq proqramları təşkil edilməlidir.
Peşə seçimi prosesində şagirdlərə dəstək olmaq üçün müəllimlərin rolu da önəmlidir. Müəllimlər, şagirdlərin maraq və qabiliyyətlərini müəyyən etməkdə onlara kömək etməli, eyni zamanda fərqli ixtisasların müsbət və mənfi tərəflərini izah etməlidirlər. Bu, gənclərə daha məlumatlı qərar vermək imkanı yaradacaq.
Şagirdlərin peşə seçimində valideynlərin də rolu əhəmiyyətlidir. Valideynlər, övladlarının maraqlarına və istəklərinə diqqət yetirməli, onları öz seçimlərinə hörmətlə yanaşmağa təşviq etməlidirlər. Valideynlər, eyni zamanda, şagirdləri müxtəlif sahələrdə tanış etməli və onlara karyera seçimi prosesində yön verməlidirlər.
Peşə seçimində digər bir mühüm məsələ, fərqli sahələrdəki trendləri izləməkdir. Bəhman Hüseynli, şagirdlərin iş bazarının tələblərini öyrənmələrinin vacibliyini qeyd edir. Bu məqsədlə, gənclərə karyera günləri, iş yarmarkaları və mütəxəssis görüşləri təşkil edilməlidir. Belə tədbirlər, şagirdlərə real iş mühiti ilə tanış olmağa, mütəxəssislərlə birbaşa ünsiyyət qurmağa və müxtəlif sahələrdəki gözləntiləri öyrənməyə imkan tanıyır.
Nəticə etibarilə, şagirdlərin peşə və ixtisas seçiminə 8-9-cu siniflərdən başlamaq, bu prosesi erkən yaşlarda maarifləndirmə ilə birləşdirmək vacibdir. Bu yanaşma, gənclərə daha məlumatlı və düşünülmüş qərarlar verməyə kömək edəcək. Müəllimlər, valideynlər və təhsil müəssisələrinin birgə əməkdaşlığı ilə, gənclərin gələcək karyera seçimləri uğurlu şəkildə yönləndirilə bilər. Bu, yalnız onların şəxsi inkişafları üçün deyil, eyni zamanda ölkənin iqtisadi və sosial inkişafı üçün də həyati əhəmiyyət daşıyır.
İnci Əsədova
