Avtomobil sektorunda son dövrlərdə müşahidə olunan böhran vəziyyəti, bir çox iqtisadi faktorlarla yanaşı, hökumət stimullaşdırma paketlərinin olmaması ilə daha da dərinləşib. İstehlakçı tələbindəki kəskin azalma və istehsal xərclərinin artması bu sektorda ciddi problemlərə yol açır.
Fins.az xəbər verir ki, bir çox ölkələrdə hökumətlər pandemiyadan sonrakı dövrdə müxtəlif iqtisadi sahələrə dəstək paketləri təqdim etsələr də, avtomobil sektoruna xüsusi bir yardım proqramının həyata keçirilməməsi vəziyyəti daha da ağırlaşdırıb. Stimullaşdırma tədbirlərinin çatışmazlığı, istehsalçıların maliyyə dəstəyi almadan fəaliyyət göstərməsinə səbəb olub, nəticədə avtomobil satışları azalıb. Məsələn, Avropada avtomobil satışları 2023-cü ildə 12% azalıb.
Dünyada artan inflyasiya və iqtisadi qeyri-sabitlik fonunda istehlakçıların alım gücü azalmaqdadır. Normal şəraitdə hökumətlərin stimullaşdırıcı tədbirləri, avtomobil sektorunu canlandırmaq və vətəndaşları yeni nəqliyyat vasitələri almağa təşviq etmək üçün vacibdir. Lakin bir çox ölkədə avtomobil alışına vergi güzəştləri və ya aşağı faizli kreditlər kimi stimullaşdırıcı tədbirlərin olmaması, istehlakçıların avtomobil almaq üçün maliyyə imkanlarının məhdudlaşmasına səbəb olur. Stimullaşdırma paketlərinin təqdim olunmaması, bu sektordakı tələbi daha da zəiflədib.
Maliyyə institutlarının avtomobil kreditlərini təmin etmək üçün dövlət dəstəyindən istifadə edə bilməməsi, sektorda satışların azalmasının əsas səbəblərindən biri kimi çıxış edir. Hökumətlər, böhran dövründə sektoru dirçəltmək üçün bank və digər maliyyə qurumlarına xüsusi stimullaşdırıcı kredit proqramları təqdim edə bilərdi. Məsələn, bəzi ölkələrdə pandemiya zamanı avtomobil kredit faizlərinin aşağı salınması və dövlət zəmanətləri sektorun dirçəlməsinə kömək etmişdir. Lakin, geniş miqyasda bu tədbirlərin həyata keçirilməməsi, istehlakçıların avtomobil almaq üçün daha çox maliyyə resurslarına ehtiyac duymasına səbəb oldu.
Bir çox avtomobil istehsalçısı istehsal xərclərini ödəmək və yeni modellərin bazara çıxarılması üçün hökumət subsidiyalarına ehtiyac duyur. Stimullaşdırma paketləri daxilində avtomobil istehsalçılarına verilən subsidiyalar, istehsal prosesini davam etdirmək və təchizat zəncirini qorumaları üçün vacibdir. Bu subsidiyalar olmadan istehsal xərcləri artmaqda davam edir və nəticədə avtomobillərin satış qiymətləri yüksəlir. Artan qiymətlər isə tələbi daha da zəiflədir və istehlakçıların avtomobil almaq üçün həvəslərini azaldır.
Bəzi ölkələr, iqtisadi stimullaşdırma paketləri ilə yanaşı, ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyat vasitələrinin genişlənməsi üçün xüsusi proqramlar qəbul edirlər. Elektrikli və hibrid avtomobillərə stimullaşdırmalar təqdim edilsə də, bu paketlərin geniş tətbiq olunmaması ənənəvi avtomobil sektoruna təsir edir. Hökumətlər, həm ənənəvi, həm də yeni ekoloji nəqliyyat vasitələrini dəstəkləyən balanslı stimullaşdırma proqramları hazırlamalıdırlar ki, avtomobil sektoru bu dəyişikliklərə uyğunlaşa bilsin.
Avtomobil sektorunun iqtisadi böhrandan çıxması üçün hökumətlərin vergi güzəştləri, kredit dəstəyi və digər stimullaşdırıcı tədbirlər həyata keçirməsi vacibdir. Əks halda, bu tendensiya davam edərək, sektorun uzunmüddətli inkişafına mənfi təsir göstərə bilər.
Fuad Mədətov
Fins.az
