Dünyada ən çox ölüm səbəbi olan ürək-damar xəstəlikləri indi təkcə yaşlıları deyil, gəncləri də əhatə edir. Yaşı 45-dən aşağı olan insanlarda bu xəstəliklərə yoluxma halları günü-gündən artır.
Ürək-damar xəstəlikləri bütün dünyada ölüm səbəbləri arasında birinci yerdədir. Hər il 17 milyondan çox insanın ölümünə səbəb olur. Bu təəccüblü rəqəm ürək sağlamlığının qorunmasının həyati əhəmiyyətini ortaya qoyur. Ürək-damar xəstəlikləri təkcə yaşlı insanları deyil, gənc yaş qruplarını da təhdid edir.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı və digər qlobal səhiyyə təşkilatları ürək-damar xəstəlikləri haqqında məlumatlılığı artırmaq üçün hər il sentyabrın 29-nu “Ümumdünya Ürək Günü” kimi qeyd edirlər. Ürək sağlamlığını qorumaq üçün görüləcək işlər tədbirlər və maarifləndirmə kampaniyaları vasitəsilə izah edilir. Bu gün üçün xüsusi hazırladığımız xəbərimizdə Marmara Universiteti Pendik Təhsil və Araşdırma Xəstəxanası Kardiologiya Bölümü müəllimi Dos. Dr. Ahmet Anıl Şahinlə danışdıq.
Ürək-damar xəstəliklərinin 45 yaşın altında müşahidə olunmadığına dair hər zaman bir fikir olduğunu ifadə edən Dos. Dr. Şahin, “Ancaq son illərdə aparılan araşdırmalar və qiymətləndirmələr ürək-damar xəstəliklərinin 45 yaşın altında ola biləcəyini göstərdi. "Dəyişən yaşayış şəraiti səbəbindən tezlik artır" deyir.
Bu, gənclərin ürək-damar xəstəliklərindən necə qorunmalı olduğu sualını gündəmə gətirir. Dos. Dr. Şahin, "Gənc yaşda ürək-damar xəstəliyi olan insanlar üçün risk yaradan faktorlar nəzərə alınmalıdır" deyə xəbərdarlıq edir.
Kişilər qadınlara nisbətən daha çox risk altındadır
Dos. Dr. Şahin deyir ki, gənc xəstələr arasında kişilər daha çox risk altındadır. Səbəbini belə izah edir: “Estrogen hormonu qadınlarda menopauza qədər ürək-damar xəstəliklərinə qarşı qoruyucu təsir göstərir, ona görə də gənc kişilərdə ürək-damar xəstəliklərinə tutulma riski daha çoxdur”.
Ürək-damar xəstəlikləri də gəncləri təhdid edir
Gənclərdə siqaret çəkmək də əsas risk faktorudur. "Siqaret damarların yağlanması və sərtləşməsi başlamasa da birbaşa damarda laxtalanmaya səbəb olaraq infarkt və ürəklə əlaqəli xəstəliklərə səbəb olur" deyən Dos. Dr. Şahin mühüm bir detalın vurğulayır:
“Siqaret haqqında danışarkən bəzi xəstə qrupları bizə elektron siqaretdən istifadə ilə bağlı suallar göndərirlər. Bu mövzuda yanlış fikir elektron siqaretlərin daha sağlam olmasıdır... Amma bu fikir doğru deyil. Elektron siqaretlərin istifadəsi adi siqaretlər kimi xəstələrdə riski artırır. Unudulmamalıdır ki, dünyada ürək-damar xəstəliklərindən ölən hər beş nəfərdən biri siqaret və tütün məmulatları ilə bağlıdır”.
Oturaq həyat siqaret qədər risklidir
Müasir dövrün ən mühüm problemlərindən biri olan oturaq həyat da ən az digər risk faktorları qədər önəmlidir... O qədər ki, Dos. Dr. Şahin, “Fiziki fəaliyyətin məhdudlaşdırılmasının az qala siqaret qədər risk olduğunu” vurğulayaraq sözlərinə davam edir və belə davam edir:
“Ona görə də xəstələrimizə sağlam həyat üçün həftədə ən azı beş gün yarım saatdan bir saata qədər orta intensivlikdə idmanla məşğul olmağı tövsiyə edirik. “Unutmaq olmaz ki, bu məşqlər təkcə ürək sağlamlığı üçün deyil, həm də şəkər mübadiləsi, yağ mübadiləsi, qan təzyiqi və psixoloji sağlamlıq üçün çox faydalıdır”.
Əldə etdiyimiz məlumatlar göstərir ki, Türkiyədə yaşayan hər üç nəfərdən ikisi artıq çəkidən əziyyət çəkir və hər üç nəfərdən biri obezdir. Bu, gənc əhali arasında ürək-damar xəstəlikləri riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırır.
Piylənmə ürək-damar xəstəliklərini artırır
Bəslənmənin də ürək-damar xəstəlikləri baxımından əhəmiyyətli bir faktor olduğunu ifadə edən Dos. Dr. Şahin:
“Təbii və üzvi qidalanmanın azalması səbəbindən cəmiyyətlərdə həm qidalanma vərdişləri dəyişir, həm də piylənməyə meyl artır. Anadolu yemək mədəniyyətində ağır yer tutan xəmir və yağlı yeməklər də bu meyli artırır”.
Dos. Dr. Yemək vərdişlərinin ürək sağlamlığına böyük təsir etdiyini vurğulayan Şahin, “Əlimizdəki məlumatlar göstərir ki, Türkiyədə yaşayan hər üç adamdan ikisi artıq çəkidən əziyyət çəkir və hər üç adamdan biri obezdir. Bu, gənc əhali arasında ürək-damar xəstəlikləri riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. “Yenə də deyirəm, bu qidalanma vərdişləri cəmiyyətdə gənc yaşlarda getdikcə daha çox görülən qan təzyiqi və şəkərli diabetə gətirib çıxarır.
