Son vaxtlar həm dünyada, həm də ölkəmizdə ani ölümlər çoxalmağa başlayıb. Bunlara başlıca səbəb infarkt, insult kimi amillərdir. Sözügedən iki məqam insanı öldürməsə belə ağır nəticələrə gətirib çıxara bilir. Məsələn, ağır insult keçirən şəxsin bədəninin hər hansı hissəsində iflic meydana gəlir. İflic həm bədəndə, həm də üz nahiyəsində özünü büruzə verir. İflicin bu formasından əziyyət çəkən insanların sayı heç də az deyil. Bəs üz iflici nədir? Necə meydana gəlir?
Yenisabah.azsinir zədələnməsinə səbəb olan üz iflicinin əlamətlərini təqdim edir:
Üz iflici nədir?
Üz iflici üzün bir tərəfindəki üz əzələlərini idarə edən sinirin zədələnməsi (şişkinlik və iltihab) nəticəsində zəifliyin inkişafı, adətən qəfil, bəzən isə bir neçə gün davam edir. Əksər hallarda zəiflik müvəqqətidir və həftələr ərzində əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşır. Zəiflik üzün təsirlənmiş yarısının aşağı düşməsinə səbəb olur. Gülən zaman ağız sağlam tərəfə keçir və o tərəfdən gözü bağlamaq çətinləşir.
Üz iflicinin simptomları
Təsirə məruz qalan tərəfin, yəni birtərəfli üzün mimik əzələlərində güc itkisi (gözləri yuma bilməmək, qaşları qaldıra və ya çata bilməmək, burnu qırışa bilməmək, ağızda sürüşmə) yemək və içməkdə çətinliklə nəticələnən, axıntıya nəzarət edə bilməmək, danışmaqda çətinlik)
Təsirə məruz qalan tərəfdəki üz əzələlərində seğirmə
Gözyaşı və tüpürcək ifrazının azalması, gözlərin və ağızın qurumasına səbəb olur
Dad duyğusunda dəyişiklik
Qulaqda və ya arxasında ağrı
Çənə ekleminin ətrafında ağrı
Təsirə məruz qalan tərəfdən qulaqdakı səslərə qarşı yüksək həssaslıq
Baş ağrısı
Pozulmuş şüur
Eyni tərəfdə qol və ayaqda güc itkisi
Qollarda və ayaqlarda uyuşma
Başgicəllənmə
Balans pozğunluğu
Görmə problemləri
Epileptik tutmalar
Üz iflicinin səbəbi nədir?
Üz iflicinin dəqiq səbəbi aydın olmasa da, ümumiyyətlə viral infeksiyanın iştirak etdiyi düşünülür. Əlaqəli viruslar sadə herpes, herpes zoster, Epstein-Barr, sitomeqalovirus infeksiyaları, adenovirus, qızılca, parotit, qrip B və koksakivirusdur. Burada üzün üz əzələlərini stimullaşdıran sinir qulaq ətrafındakı üz əzələlərinə çatmadan keçdiyi dar kanalda sıxılır, iltihablanır və şişir. Nəticədə eyni tərəfin üz əzələlərində iflic əmələ gəlir. Üz iflicinin digər səbəbləri: Baş travması, serebrovaskulyar xəstəliklər, baş və boyun şişləri, qəfil inkişaf edən iltihablı polineyropatiyalar, üz sinirinin travmatik zədələnməsi kimi müxtəlif səbəblərdən yarana bilər.
Üz iflicinin müalicəsi
Müalicə ilə və ya müalicəsiz insanların çoxu üz iflicindən tamamilə sağalırlar.
Aktiv tərkib hissəsi metil prednizon olan kortikosteroidlər: Onlar güclü antiinflamatuar (ödem aradan qaldıran) agentlərdir. Üz sinirinin şişdiyi və sıxıldığı sümük kanalındakı ödemi aradan qaldıraraq rahatlama təmin edir. Semptomların başlamasından bir neçə gün sonra başlasanız, kortikosteroidlər ən yaxşı nəticə verə bilər.
Antiviral dərmanlar: Antiviralların rolu sübut edilməmişdir. Təkcə antiviral agentlər plasebodan üstün deyil. Kortikosteroidlərə əlavə edilən antiviral agentlər çox güman ki, faydalıdır, lakin bu sübut olunmamış qalır. Lakin buna baxmayaraq, ağır üz iflici olan insanlara bəzən valasiklovir və ya asiklovir prednizonla birlikdə verilir.
Nadir hallarda, daimi sinir zədələnməsini düzəltmək üçün cərrahiyyə tələb oluna bilər.
Akupunktur və biofeedback kimi alternativ müalicə üsulları da tətbiq oluna bilər.
Digər səbəblərdən yaranan üz iflicinin müalicəsində səbəbə görə müalicə aparılır. Damarların tıxanmasında, sinir travması zamanı cərrahiyyə əməliyyatında qan durulaşdırıcı vasitələrdən istifadə edilir, beyin şişi varsa, şiş cərrahi yolla çıxarılır.
Üz iflici necə baş verir?
Əgər şəxs üz əzələlərində zəiflik, asimmetriya, dad və eşitmədə dəyişikliklər, zədələnmiş tərəfdə qulaq və üz ağrıları hiss edirsə, ilk növbədə üz iflicinin differensial diaqnostikası üçün nevroloqa müraciət etməlidir. Həkimin apardığı müayinə diaqnozun qoyulmasının vacib hissəsidir. Sağalma prosesi uzanan bir xəstədə sinir zədələnməsinin dərəcəsini qiymətləndirmək üçün MRT, CT və EMQ testi kimi görüntüləmə müayinələri diaqnozda kömək edir.
