NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq bildirib ki, ABŞ və Rusiya keçmişdə alyansın genişlənməməsi məsələsini müzakirə edib. Lakin onun sözlərinə görə, heç vaxt razılaşma olmayıb...
Poliqon xəbər verir ki, o, bu barədə ABŞ-da Xarici Əlaqələr Şurasının seminarında bildirib.
"NATO genişlənməyəcəyinə söz verib? Mən insanların belə dediyini görmüşəm. Amma heç vaxt belə bir vəd, razılaşma olmayıb", deyə baş katib bildirib.
Stoltenberqin sözlərinə görə, ABŞ bu ehtimalı 1990-cı ildə Moskva ilə müzakirə edib, lakin bu müzakirənin Almaniyanın birləşməsi çərçivəsində aparıldığı iddia edilir.
"Bu mövzu müzakirə olundu, lakin Almaniya ilə bağlı razılaşma əldə olunanda orada Şərqi Almaniyanın NATO-ya daxil ola bilməyəcəyinə dair heç bir bənd yox idi", deyə Stoltenberq əlavə edib.
2007-ci ildə Münhen Təhlükəsizlik Konfransındakı çıxışında Rusiya prezidenti Vladimir Putin Varşava Müqaviləsi Təşkilatının dağılmasından sonra alyansın genişlənməməsi ilə bağlı təminatların mövcudluğunu xatırladıb, həmçinin NATO-nun baş katibi Manfred Vernerin çıxışından sitat gətirib. Bunun 17 may 1990-cı ildə Brüsseldə baş verdiyini bildirib: "NATO qoşunlarını Almaniya ərazisindən kənarda yerləşdirməməyə hazır olmağımızın özü Sovet İttifaqına möhkəm təhlükəsizlik zəmanəti verir".
2022-ci il fevralın 18-də Almaniyanın Şpigel dərgisi Qərb ölkələrinin Sovet İttifaqı rəhbərliyinə NATO-nu Şərqi Avropa ölkələri hesabına genişləndirməmək vədini təsdiq edən arxiv sənədlərinin mövcudluğu barədə məlumat verib (söhbət ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya xarici işlər nazirliklərinin nümayəndələrinin 1991-ci il martın 6-da Bonn görüşündən gedir).
2022-ci il fevralın 24-də Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi 1990-cı ildə Almaniyanın xarici işlər naziri Hans-Ditrix Genşer və dövlət katibi Ceyms Beykerin Sovet İttifaqından olan tərəfdaşlara NATO-nun şərqə doğru genişlənməməsi ilə bağlı təminat verildiyini bildirdikləri videoyazı təqdim edib. Bu baxımdan, SSRİ xarici işlər naziri Eduard Şevardnadzenin Beykerlə genişlənməməsi məsələsi ilə bağlı söhbətlər də xatırlanır.
2021-ci il dekabrın 17-də Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi təhlükəsizlik təminatlarına dair saziş layihələrini dərc edib. Onlarda Rusiya ABŞ və NATO-nu Rusiya Federasiyasının sərhədləri yaxınlığında təlimlər keçirərkən təmkinli olmağa, Şərqi Avropa, Zaqafqaziya və Mərkəzi Asiyada hərbi fəaliyyətdən imtina etməyə, alyansın və NATO-nun daha da genişlənməsindən imtinaya zəmanət verməyə dəvət edib. Rusiya-NATO Aktının imzalandığı il 27 may 1997-ci ildən sonra bloka daxil olan ölkələrdə silahların yerləşdirilməsi. Bununla belə, 2022-ci ilin yanvarında ABŞ, NATO və ATƏT ilə məsləhətləşmələrin üç raundu zamanı əhəmiyyətli qərarlar qəbul edilməyib. Yanvarın 26-da ABŞ və NATO Rusiyaya Rusiya layihələrinə yazılı cavablar veriblər, onların əsas məqamları - NATO-nun şərqə doğru genişlənməməsi və 1997-ci il sərhədlərinə qayıtması rədd edilib.
Poliqon.info
