İranın Zəngəzurla bağlı gizlin planı: Bu ölkə ilə anlaşmışdı... - Kritik gəlişmə

Politoloq Cümşüd Nuriyev Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.Onunla müsahibəni təqdim edirik:- ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinken ötən gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib. Ağ evin Zəngəzur dəhlizi ilə yanaşı, sülh müstəvisində aparılan danışıqlara bu qədər maraq göstərməsi nə ilə bağlıdır?- Əslində Amerikanın Azərbaycana və Ermənistana qarşı heç bir istəyi yoxdur. Ağ evin burada öz maraqları var. Bu ilin noyabrın 5-də ABŞ-da prezident seçkiləri keçiriləcək. Prezidentliyə “Respublikaçılar” partiyasının namizədi Donald Tramp bu ya digər formada “Demokratlar”ın namizədi olan Kamala Harrisi üstələyir. Trampa qarşı ikinci dəfə edilən sui-qəsdən sonra onun yenidən mövqeyi güclənib, siyasi çəkisi artıb. İndi də bir növ onu zərərsizləşdirməyə çalışırlar. Eyni zamanda Amerika bu məsələlərdə Rusiya və Çini də dövriyyədən çıxarmaq istəyir. Ağ ev bu istiqamətdə əsas işləri İranın əli ilə görür. İranın yeni prezidenti Məsud Pezeşkianın bu məsələlərə başqa cür yanaşacağı ehtimal edilsə də, bunun əksi baş verir.- Pezeşkianın Azərbaycanla və bölgə ilə bağlı ziddiyyətli mövqe sərgiləməsinə səbəb nədir?- İranda Pezeşkianın addım atmasına SEPAH imkan vermir. Demək olar ki, SEPAH onu saymır. İşləri, gücləri Azərbaycanı hədələməkdən ibarətdir. Azərbaycanın bölgədə və qlobal miqyasda güclənən mövqeyi Tehran rejimini narahat edir. Amerikanın bölgə ilə bağlı artan fəallığı da bununla bağlıdır. Vaşinqton öz əlaltılarını yenidən oyuna qoşur. Eyni zamanda SOROS-un əlaltıları da dirçəlir. Gürcüstandan Azərbaycana keçmək istəyirlər.- Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı Amerikanın əsas hədəfi nədən ibarətdir?- Amerika bu bölgədə özünün iqtisadi maraqlarını güdür. Zəngəzur dəhlizinin açılması Çinin Avropa bazarına girişini təmin edəcək. Rusiya da bundan böyük fayda götürəcək. Kreml buradan ucuz xammal əldə edəcək. Çinin isə artan innovativ məhsullarının Avropaya çatdırılması daha da asanlaşacaq. Beləliklə, Çin məhsulları Avropa bazarlarına Zəngəzur dəhlizi ilə cəmi 8 günə çatdırılacaq.- Ermənistan razılaşdırılmış məsələləri əhatə edəcək razılaşmaya imza atmağın mümkünlüyünü gündəmə gətirir. Azərbaycanın yarımçıq sülh sənədinə imza atması nə dərəcədə realdır?- Burada söhbət çərçivə sülh sənədindən gedir. Çünkin ilkin razılaşma məhz bunu ehtiva edir. Ermənistanda referendum keçirilmədən də bunu etmək mümkündür. Erməni tərəfi də konstitusiya ilə bağlı əsassız idialarla çıxış edir. Azərbaycan Konstitusiyasında qeyd edilib ki, Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin siyasi varisidir. Erməni tərəfi isə bunu başqa müstəviyə keçirmək istəyir. Burada siyasi varislik Azərbaycan adının davam etməsi ilə bağlıdır. Konstitusiyada Azərbaycanın Xalq Cumhuriyyəti dövründəki ərazi qeydi yoxdur. Ermənistan konstitusiyasında isə Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı açıq şəkildə ərazi iddiaları yer alıb. Bunlar aradan qalxmayınca yekun sülh sənədinin imzalanması mümkün deyil.