Bakı. Trend:
Astronomlar qrupu NASA-nın “James Webb” kosmik teleskopundanistifadə edərək indiyə qədər kainatın ən uzaq qalaktikalarındanikisini və ən qədimlərini kəşf etdiyini iddia edir. Maraqlıdır ki,onlardan biri qeyri-adi dərəcədə parlaq və böyükdür, alimlərdeyirlər.
Trend “Reuters” agentliyinə istinadən xəbər verir ki, BöyükPartlayışdan cəmi 300 milyon il sonraya aid olan həmin ikiqalaktika JADES-GS-z14-0 və JADES-GS-z14-1 adlandırılıb. Onlarınkəşfi, xüsusiyyətləri və təkamülü üç yeni, hələ də nəzərdənkeçirilməmiş məqalələrdə ətraflı təsvir olunub.
Tədqiqatçıların fikrincə, iki qalaktikadan biri - JADES-GS-z14-0ölçüsü və gözqamaşdırıcı parlaqlığı ilə seçilir. O, həm də BöyükPartlayışdan cəmi 290 milyon il sonra, kainatın indiki yaşınınyalnız 2 faizini təşkil edən zaman ölçüsündən ən uzaq olanıdır.
Harvard Universitetinin astronomiya professoru və tədqiqatınmüəlliflərindən biri Deniel Eyzenşteyn bununla bağlı açıqlamasındadeyib: “Qalaktikanın ölçüsü aydın şəkildə sübut edir ki, işığınböyük hissəsi onun mərkəzindəki superkütləli qara dəliyə düşənmaterialdan çoxdur və xeyli sayda gənc ulduzlar tərəfindənyaradılıb”.
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, yeni kəşf qalaktikalarınkainatın ilk illərində nisbətən sürətlə formalaşa bildiyinigöstərir. İtaliyanın “Scuola Normale Superiore Pisa” mərkəzininastrofizika professoru Stefano Karniani vurğulayıb: “JADES-GS-z14-0indi bu fenomenin sübutu amilinə çevrilir. Kainatın cəmi 300 milyonil ərzində belə bir qalaktika yarada bilməsi heyrətamizdir”.
Astronomlar qrupu kainatın ən erkən illərinə daha dərindən nəzərsalmaq üçün “James Webb” kosmik teleskopundan istifadə etməyəçalışır. Bu yaxınlarda başqa bir astronomlar qrupu kosmikteleskopdan istifadə edərək sıx bir hidrogen buludundan doğulankiçik qalaktikalar üçlüyünü kəşf edib.
Astronomların tədqiq etdiyi bu proses kainatın ilk mərhələsi,sıx qaz buludlarının öz cazibələri altında çökməsi və nüvəbirləşməsini başlatmaq üçün kifayət qədər isti olması, nəhayət, ilkulduzlara çevrilməsi ilə xarakterizə olunur. ArizonaUniversitetinin aspirantı Zihao Vu bildirib ki, bu qədər gəncolmasına baxmayaraq, qalaktika artıq Yer üzündə bizə tanış olanelementləri yaratmağa başlayıb.
Onun sözlərinə görə, kosmosun dərinliklərində uzaq erkən tarixənəzər salmaq üçün kosmik teleskopdan istifadə alimlərə kainatınnecə yarandığını, hətta onun sonunun necə olacağını daha yaxşı başadüşməyə imkan verir.
