Böyük Britaniyanın Brigham Qadın Xəstəxanasının alimləri gözlənilən insult barədə proqnoz verməyə kömək edən yüksək dəqiqlikli qan testi hazırlayıblar. O, bədəndə GFAP və D-dimer zülallarının konsentrasiyasının qiymətləndirilməsinə əsaslanır.
Redaktor.az xəbər verir ki, nəticələr "Stroke: Vascular and Interventional Neurology" jurnalında dərc olunub.
Tədqiqatçılar izah ediblər ki, insultların əksəriyyəti işemikdir, yəni beyinə qan axını ilə bağlı problemlər səbəb olur. Ən aqressiv və təhlükəli işemik insult damarların tıxanması - beynin iri arteriyalarının tıxanması səbəbindən baş verir. Beyinə qan tədarükü pozulduqda, oksigen və qida çatışmazlığı beyin hüceyrələrinin bir neçə dəqiqə ərzində məhv olmasına səbəb olur.
Qeyd olunur ki, belə bir insult keçirmiş şəxs mexaniki trombektomiya, yəni tıxanmanı aradan qaldıran cərrahi əməliyyatla müalicə olunur. Müdaxilə nə qədər tez aparılsa, xəstə üçün bir o qədər yaxşı nəticə olar.
Tədqiqatın bir hissəsi olaraq, tədqiqatçılar qan laxtasının əmələ gəlməsi ilə işemik insultun biomarkerlərini müəyyən etməyə çalışıblar. Onlar kapilyar qanda olan iki spesifik zülalı - glial fibrilyar turşu zülalını (GFAP) və D-dimerini hədəf alıblar. Məlum olub ki, insult əlamətlərinin başlanğıcından altı saatdan az müddətdə orqanizmdə GFAP və D-dimer səviyyələrinin müəyyən kombinasiyası formalaşır. Alimlər tərəfindən yaradılan bu biomarkerlərə əsaslanan test, 93% spesifiklik və 81% həssaslıqla tromboz ilə vuruş ehtimalını proqnozlaşdırmağa imkan verib.
Alimlər bu əlçatan diaqnostika vasitəsinin perspektivli potensialına və müasir kompüter görüntüləmə üsullarından istifadənin mümkün olmadığı hallarda istifadəsinin məqsədəuyğunluğuna əmindirlər. Tədqiqatçılar potensial kütləvi yayımdan əvvəl testin effektivliyini qiymətləndirmək üçün daha bir neçə sınaq keçirmək niyyətindədirlər.
Turan İSMAYIL
