Təyyarələr adətən dəniz səviyyəsindən 10.000 metr və ya daha çox yüksəklikdə uçur. Bu yüksəkliklərdə atmosfer seyrəkləşir və oksigen səviyyəsi və hava təzyiqi insanların rahat nəfəs alması üçün kifayət etmir.
Müasir təyyarənin kabin təzyiqi ümumiyyətlə dəniz səviyyəsindən təxminən 2400 metr yüksəkliyə bərabər səviyyədədir. Bununla belə, hər hansı bir texniki nasazlıq və ya kuzovun bütövlüyündə problem kabin təzyiqinin qəfil düşməsinə səbəb ola bilər. Burada oksigen maskaları işə düşür.
Oksigen maskası taxmasaq nə olar?
Kabin təzyiqinin azalması “hipoksiya” kimi tanınan bir vəziyyətlə nəticələnir. Hipoksi, həmçinin toxumalara kifayət qədər oksigen çatmaması və bir neçə dəqiqə ərzində ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olması olaraq təyin olunur.
Kifayət qədər oksigen olmadıqda, beyin funksiyaları sürətlə təsirlənir. Şüur itkisi bir neçə dəqiqə ərzində baş verir. Davamlı oksigen çatışmazlığı da ürək və beyin kimi bir çox həyati orqanın zədələnməsinə səbəb olur. Kəskin oksigen çatışmazlığı da qalıcı nevroloji problemlərə səbəb ola bilər.
“Helios Airways 522” qəzası kimi keçmiş hadisələr oksigen maskalarının əhəmiyyətini ağrılı şəkildə nümayiş etdirdi. Qəzada kabin heyətinin və sərnişinlərin çoxu kabin təzyiqinin düşməsi səbəbindən huşunu itirib və təyyarə idarə olunmadan uçmağa davam edib.
Oksigen maskaları necə işləyir?
Təyyarənin salonunda təzyiq aşağı düşdükdə avtomatik işə düşən oksigen maskaları yuxarı hissədən buraxılır. Hər bir maska kimyəvi oksigen generatoruna bağlıdır. Generator tərkibində kalium xlorat, dəmir tozu və natrium xlorat kimi kimyəvi maddələr var.
Maskanı özünüzə doğru çəkdiyiniz zaman oksigen axınını başlatan atəş sancağı sərbəst buraxılır və oksigen axını təmin edilir.
Sərnişinlərin etməli olduğu yeganə şey maskanın rezin bandını başlarına çəkmək və dərindən nəfəs almaqdır. Bu sadə hərəkətlə, hətta fövqəladə vəziyyətdə oksigen səviyyəsinin adekvat qalmasını təmin edə bilərsiniz.
Oksigen maskaları oksigeni nə qədər istehsal edir?
Bu müddət təxminən 10 dəqiqədir. Bu, pilotların kifayət qədər oksigen təmin etmək üçün 10.000 futdan aşağı enməsi üçün kifayət qədər vaxtdır.
Gördüyünüz kimi, oksigen maskaları düşündüyünüzdən daha vacibdir. Buna görə də uçuş təhlükəsizliyiniz üçün kabin heyətinin fövqəladə hallar barədə göstərişlərinə diqqət yetirmək həmişə faydalıdır.
