“Ən təmiz silikon” istehsal olundu

Elm adamları təəccüblü dərəcədə saf silisium yaratdılar və bu təməlqoyucu yeni material, nəhayət, kvant kompüterlərini mümkün edə bilər.

Hafta.az-ın yazdığına görə, silikonu hazırlayan elm adamları deyirlər ki, yeni texnika mühəndislərə böyük kvant kompüterlərinin qurulması üçün mükəmməl material olan yüksək təmizlənmiş silisium istehsal etməyə imkan verir. Bu kvant kompüterləri son nəticədə bugünkü texnologiya ilə əsrlər çəkəcək problemləri həll edərək “bəşəriyyət üçün transformativ” ola bilər.

Bu təməlqoyma materialı belə kompüterlərin yaradılması cəhdlərinə mane olan "kövrək kvant uyğunluğu" kimi tanınan problemin öhdəsindən gələcək. Bu o deməkdir ki, kvant kompüterləri səhvləri çox tez yığmağa meyllidirlər, yəni onlar tez etibarsız ola bilərlər.

Kvant bitləri və ya kubitlər, klassik kompüterdəki bitlər kimi kvant kompüterlərinin tikinti bloklarıdır. Bununla belə, onlar ətraf mühitdəki kiçik dəyişikliklərdən, o cümlədən temperaturun dəyişməsindən təsirlənə bilər. Belə ki, bu gün əlimizdə olan kvant kompüterləri belə, demək olar ki, mütləq sıfır dərəcədə saxlayan soyuducularda yerləşdirilsə də, yalnız saniyənin bir hissəsi üçün səhvsiz işləyə bilir.

Yeni materialın istehsalı bu problemləri aradan qaldıra bilər. Bu materialda fosfor atomlarından hazırlanmış kubitlər daha sonra təmiz sabit silisium kristallarına yerləşdirilir və onları daha güclü edir.

Bu proses, bir silikon çipin üzərinə fokuslanmış saf silikon şüası göndərir, arzuolunmaz atomları çıxarır və onları saf silikonla əvəz edir. Beləliklə, arzuolunmaz atomların miqdarı 4,5 faizdən 0,0002 faizə endirildi.

Melburn Universitetindən professor David Camayeson deyib: "Əla xəbər budur ki, silikonu bu səviyyəyə qədər təmizləmək üçün biz indi hər hansı yarımkeçirici istehsal laboratoriyasında tapa biləcəyimiz standart bir maşından - ion implantatorundan - istifadə edə bilərik".

Çox işin görüldüyü Mançester Universitetinin qabaqcıl elektron materialları üzrə professoru Riçard Karri bildirib ki, sıçrayış faydalı kvant kompüteri istehsal etmək səylərini “əhəmiyyətli dərəcədə” sürətləndirə bilər. Əvvəllər 10 il uzaqda olanı indi 5 il və ya daha az müddətdə etmək olar”.

Elm adamları klassik kompüterləri gücləndirən çipləri istehsal etmək üçün onilliklər ərzində silikondan istifadə edirlər. Lakin təbii silikonun kiçik çirkləri var ki, bu da qubitlərin məlumatı itirməsinə və ona arxalanan istənilən kvant kompüterini etibarsız hala gətirə bilər.

Mançester Universitetinin bu böyük ixtirasında dünyanın ən saf silikonu çirkləri aradan qaldıraraq istehsal olunur. Bu, nəhayət, kiçik ölçüdə nəhəng güc verə biləcək genişləndirilmiş kvant kompüterini işə sala bilər.

Tədqiqatçılar faydalı kvant kompüterləri ilə mümkün ola biləcək bir sıra potensial irəliləyişlərə işarə ediblər. Bunlar süni intellekt üçün yeni səlahiyyətlər, ünsiyyət, yeni dərmanların yaradılması və enerjidən istifadənin yeni yollarıdır.

Lakin tədqiqatçılar ilk növbədə göstərməlidirlər ki, saf silikondan çox sayda kubitli və eyni vaxtda ahəngdarlığı qoruya bilən kompüter hazırlamaq üçün istifadə edilə bilər.