ABŞ-ın Kembric, Oksford və Kaltek universitetlərinin alimləri orqanizmin immun sistemini bir neçə fərqli koronavirusu tanımaq üçün öyrətmək məqsədi daşıyan “proaktiv vaksinologiya” adlı yeni yanaşma hazırlayırlar.
Hafta.az-ın yazdığına görə, peyvənddə yarasalarda dövr edənlər də daxil olmaqla, 8 müxtəlif koronavirusda aşkar edilən antigenlərdən (orqanizmdə immun reaksiyanı tətikləyən maddə) istifadə olunub. Bu, immun sistemini viruslar və digər oxşarlar, o cümlədən peyvənddə tapılmayanlar arasında paylaşılan antigenlərin hissələrinə keçməyə öyrədir.
Məsələn, peyvəndin tərkibində 2003-cü ildə SARS epidemiyasına səbəb olan Sars-CoV-1 virusu yoxdur, lakin o, ona qarşı immun reaksiya yarada bilər.
Covid-19 epidemiyaları üçün istifadə olunanlar kimi peyvəndlər, ümumiyyətlə, immunitet sistemini spesifik, tək bir virusu hədəfləmək məqsədilə öyrətmək üçün bir antigendən istifadə etməklə işləyir.
Kembric Universitetinin Farmakologiya Departamentinin aspirantura tədqiqatçısı və hesabatın ilk müəllifi Rori Hills "Diqqətimiz bizi növbəti koronavirus pandemiyasına qarşı qoruyacaq bir peyvənd yaratmaq və onu pandemiya başlamazdan əvvəl hazırlamaqdır. Biz hələ bilmədiyimizlər də daxil olmaqla, müxtəlif növ koronaviruslardan qoruyan bir peyvənd yaratdıq" deyib.
Nəticələr elmi “Nature Nanotechnology” jurnalında dərc olunub.
Hesabatın baş müəllifi, Kembric Universitetinin Farmakologiya Departamentindən professor Mark Hovart deyib: "Biz yeni koronavirusların ortaya çıxmasını gözləmək məcburiyyətində deyilik. Koronaviruslar və onlara qarşı müxtəlif immun reaksiyalar haqqında kifayət qədər məlumatımız olduğu üçün biz dərhal naməlum koronaviruslara qarşı qoruyucu vaksinlər hazırlamağa başlaya bilərik".
“Elm adamları son pandemiya zamanı tez bir zamanda yüksək təsirli Covid peyvəndi istehsal edərək böyük iş gördülər, lakin dünya hələ də çox sayda ölümlə nəticələnən böyük bir böhrana məruz qaldı. Gələcəkdə bundan daha yaxşısını necə edə biləcəyimizi müəyyənləşdirməliyik və bunun güclü komponenti əvvəlcədən peyvənd istehsalına başlamaqdır”, - Hovart deyib.
Tədqiqat göstərib ki, “Quartet Nanocage” adlanan yeni peyvənd 2020-ci il pandemiyasına səbəb olan Sars-CoV-2-yə qarşı immun olanlar da daxil olmaqla, siçanlarda hərtərəfli immun sistemi reaksiyası yaradıb.
Araşdırmaya görə, bu peyvənd hazırlanmaqda olan digər peyvəndlərlə müqayisədə “daha sadə” dizayna malikdir və digər sağlamlıq problemləri üçün peyvəndlərin hazırlanmasında da istifadə edilə bilər. Tədqiqatın 2025-ci ilin əvvəlində Faza 1 klinik sınaqlarına girəcəyi gözlənilir.
Tədqiqat Böyük Britaniyanın Biotexnologiya və Biologiya Elmləri Tədqiqat Şurası tərəfindən maliyyələşdirilib.
