Donuz gənc qızın həyatını xilas etdi

Son zamanlar transplantologiya sahəsi tez-tez xəstələrin ehtiyac duyduğu orqanların çatışmazlığı ilə üzləşir. Bir qadının həyatını xilas etmək üçün cərrahları genetik modifikasiyaya və heyvan orqanlarına müraciət etməyə məcbur edən də məhz bu olub.

Sfera.az bildirir ki, genetik cəhətdən dəyişdirilmiş donuz böyrəyi ilə mexaniki ürək nasosu transplantasiyası uğurla həyata keçirilib. Bu, tibb tarixində ilk belə ikiqat əməliyyatdır. 

Prosedur zamanı bir donuz böyrəyi gen redaktə üsulları ilə dəyişdirilərək, qadına transplantasiya edilib. 

Xəstə, Nyu Cersidən olan Lisa Pisanonu ənənəvi dializ artıq effektiv şəkildə müalicə edə bilmədiyi zaman ağır ürək çatışmazlığından və son mərhələdə böyrək çatışmazlığından əziyyət çəkib. Mürəkkəb xəstəlik tarixi və donor orqanların kəskin çatışmazlığı səbəbindən ənənəvi transplantasiya variantları nəzərdən keçirilməyib. Məhz bu zaman texnologiya və tibbi peşəkarlıq sahəsində yeni irəliləyişlər köməyə gəlib.

Əməliyyat zamanı donuzun böyrəyini dəyişdirmək üçün gen redaktə üsullarından istifadə edilib ki, bu proses də onun insan immun sistemi tərəfindən rədd edilmə ehtimalını azaldıb. Ksenotransplantasiya kimi tanınan bu prosedur, transplantasiya sahəsində orqan çatışmazlığının həlli üçün həyati bir həll yolu olaraq görülür. Qeyd edək ki, əməliyyata donuz timus vəzinin transplantasiyası da daxildir. Bu, immun tolerantlığın artırılmasına yönəlmiş yeni bir əlavə, transplantasiyada əvvəllər mexaniki ürək nasoslarının istifadəsi ilə birləşdirilməmiş bir strategiyadır. 

Cərrahi qrupa rəhbərlik edən doktor Robert Montqomeri gen redaktəsinin asan olduğunu vurğulayıb. Onun fikrincə, klonlaşdırma mürəkkəbliyi olmadan orqan istehsalında daha davamlı üsullara gətirib çıxara bilər. Montqomeri qeyd edib ki, gen redaktəsinə bu cür intensiv yanaşma orqan çatışmazlığını əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Əməliyyatın uğurlu keçməsinə baxmayaraq, xəstənin sağalması prosesində orqan rədd edilməsi və ya infeksiya kimi mümkün fəsadlar üçün o, yaxından izləniləcək. Həkimlər müsbət nəticəyə ümidlidirlər.

Bu mürəkkəb, lakin çox ehtiyac duyulan əməliyyat nəinki transplantasiyaya ciddi ehtiyacı olanlar üçün yeni ümidlər yaradır, həm də biomexaniki cihazların və geni dəyişdirilmiş ksenoqraftların səhiyyəyə inteqrasiyasında gələcək irəliləyişlərə yol açır. Tibb ictimaiyyəti bu yeniliyi diqqətlə izləyir. Bu cür innovativ müalicə üsullarının uğuru orqan transplantasiyasında yeni era başlada bilər. Bu yeni erada isə bir çox xəstələrin ömrü uzanacaq və həyat keyfiyyəti yaxşılaşacaq.

Aysel

Sfera.az